Kocoçaş Destanı`nda şamanistik unsurlar

Abstract

TÜRKÇE ABSTRAKT fen fazla 250 sözcük) Kırgız epik geleneğine ait olan Kococaş destanı Kırgızistan'da yeteri kadar araştırılmamıştır. Bildiğimiz kadarıyla Kococaş destanının üç varyantı vardır. Bu üç varyant içinde hacim ve epizot bakımından en büyük ve kapsamlı olanı A. Üsönbayev'in anlatmasından yazılan varyanttır. Bu destan tabiat ve insanoğlu arasındaki uyumu ve ilişkiyi yansıtan bir eserdir. Bu yüzden biz bu destanın şamanistik unsurlarını aydınlatmayı planlamıştık. Çünkü Şamanizm diğer dinler gibi yazılı teolojik temele, kanun ve kurallara sahip olmayıp, onun temelini tabiat ve tabiata tapma oluşturmaktadır. Bizim görüşümüze göre bu konuda Şamanizm ile Kococaş destanı sıkı bir ilişki içerisindedir. Biz Birinci Bölümde Şamanizm'in din veya inanç sistemi olduğu konusunda bilim adamlarının düşüncelerini ve tartışmalarını ortaya koyduk. Aynı bölümde `şaman'` terimi üzerinde durduk ve onun eski yazılı kaynaklarda aldığı yeri ve ritüel fonksiyonu açıklamaya çalıştık. ikinci Bölümde ise, Şamanizm'in kalıntılarının bu asrın başında, Kırgızlar arasında yaygın olduğunu ve halen de devam ettiğini göstermeye çalıştık. Bu arada `kalıntı` sözcüğünü özellikle kullandık. Çünkü Kırgızlarda İslamiyet resmi din olarak kabul edilmiştir. Fakat Şamanizm de bu arada tamamıyla kaybolmamıştır. Sonuç olarak Şamanizm ve İslamiyet bir birine karışmış ve bu şekliyle Kırgız hayatında devam etmektedir. Ayrıca biz aynı bölümde Kırgızlarda yaygın olan kültleri de vermeye çalıştık. Bunu yapmaktaki amacımız, bu konuda yapılmış Rusça çalışmaların tarafımızdan açıklanması ve bilgi olarak aktarılmasıdır. Üçüncü Bölümde Kococaş destanında tespit edilen sekiz şamanistik unsur izah edilmiştir. Biz bu bölümde kendimizi Kococaş destanıyla sınırlandırmadan, bu unsurların eski Türklerde ve şaman hayatında taşıdığı önemi ortaya koymaya çalıştık.

İNGİLİZCE ABSTRACT (en fazla 250 sözcükl Kyrgyz epic literature `Kococaş` was not researched enough in Kyrgyzstan. As we know there are three variations of `Kococaş`. Among these three variations the richest by plot and the biggest by volume is A. Üsönbayev's one. This epic literature describes the relationship and harmony between mankind and nature. That is why we planned to highlight the shamanistic elements in this work. Not having the written form of theological basis, rules and lows, Shamanizm's based on nature and nature worship. From this point of view we think that Shamanizm and `Kococaş` epic literature have a strong ties. In the first chapter we've given scientists' arguments and ideas on Shamanizm as a religion or a belief system. In the same chapter we tried to highlight the origin of the term `shaman` and the shaman's main functions. In the second chapter we tried to show the elements of Shamanizm among Kyrgyz people which were alive at the beginning of our century and which still continue their influence. At this moment we specially used the word `element`. Because Islam was taken as an official religion in Kyrgyzstan. But inspite of this, Shamanizm still didn't disappear. As a result Shamanizm and Islam are mixed and in this way they still exist in Kyrgyz life. Besides at the same chapter we tried to cite the wide-spread cults among Kyrgyz people. The main aim of this is the explanation and highlighting of the information taken from Russian sources. The main 8 shaman elements in `Kococaş` epic literature were discussed in the last chapter. Here we tried to show the importance of the life old Turks without limiting the subject with `Kococaş` epic. -ffSXS