Kur`an`da `sebilullah` kavramı

Abstract

Dini metinlerin anlaşılması ve yorumlanmasında kelime ve kavramların anlaşılması büyük bir önem arz eder. Kur'an'da sebil kelimesinin Allah'a izafe edilmesiyle oluşan sebîlullah ifadesi, genelde Allah'ın yolu anlamında kullanılmasına rağmen bunun hangi konularda ve nasıl anlaşıldığı konusunun açığa kavuşması amacıyla Kur'an'da `Sebilullah` Kavramı çalışma konusu edilmiştir. Bu çalışmada tespit, analiz ve değerlendirme metodu kullanılarak, önce sebil kelimesi, sonra da sebîlullah kavramının eş ve zıt anlamlı terimlerinin geçtiği ayetlerin tespiti yapılarak sebîlullah kavramının anlam alanı belirlenmeye çalışılmıştır. Sebîl kelimesi ile eş veya yakın anlamda kullanılan sırat, tarîk, şira', minhac, sünnet, millet ve din ifadeleri, hem Arap dilinde hem de Kur'an'da kullanılan ve aralarında ortak anlamlar olan kelimelerdir. Bu ifadelerin kesiştiği ortak nokta `yol` anlamıdır. Ancak yol anlamında bile aralarında nüanslar bulunabilmektedir. Sözgelimi sebîl kelimesinde, tarîk'den farklı olarak `kast` manası vardır ve onu kastedene izafe edilebilir. Yani Allah'ın kastettiği yol manasında 'sebilullah' şeklinde ve daha çok hayırlı işler için kullanılır. Sebîlullah, Allah tarafından insanın yürümesi istenilen, Allah'a ve dinine götüren bir yoldur. Sebîlullah kavramı Kur'anda bazen genel bazen özel, bazen tam, bazen de kısmi anlamda kullanılmıştır. Mesela; Mekki ayetlerde geçen sebîlullah kavramı, şirke düşmeme, Allah'a, ahiret gününe, Hz. Peygambere iman etme, tevhit ve şeriat gibi hususlar anlamında, medenî sûrelerde ise ya cihad, savaş, mücadele ya da zekât, infak, Allah yolunda harcamak veya din, Allah'a itaat ve dinin kurallarını yaşama anlamında kullanılmıştır. Sebîlullah kavramının biri Allah'ın yoluna inanmak (iman), diğeri de inandığı Allah'ın bu yolunda yürüme eylemi (amel) olan iki temel unsuru vardır. Anahtar Kelimeler: Kur'an, Sebîl, Sebîlullah.

The comprehension of words and expressions in the comprehension and interpretation of religious text has great importance. Although the concept of sebîlullah made up of the word `sebîl` attached to Allah in the Qur'an is generally used within the meaning of `Allah's way`, the concept of sebilullah in the Qur'an is selected as the subject of study for the purpose of elucidating the issue of in which subject, how it is understood. In this study, by using the determination, analysis and assessment methods, at first the word sebil, then semantic field of the concept of sebîlullah is tried to determine by determining synonym and antonym terms mentioned in the vesicles of the concept of sebîlullah.The expressions of as-sirāt, route, şira', minhac, sunnah, nation and religion used as synonym or near-synonymous of the word sebil are the words used in both Arab language and Qur'an and having common meanings between them. The common point which these expressions intersect is the meaning of `way`. Yet, there are different hues between them even in the meaning of way. For instance, in the meaning of the sebîl there is `intent` meaning different from route and attachable to the one meaning to it. That is to say, it is used in the meaning of way Allah meaning, in the form of 'sebilullah' and mostly for beneficent action.Sebîlullah is a way people is asked to walk on by Allah and leading to Allah and the religion. The concept of sebîlullah is used in the meanings of sometimes general, sometimes special, sometimes literally and sometimes partial in the Qur'an. For example, the concept of sebîlullah mentioned in Meccan verses is used in the meanings of not falling into shirk, having faith in god, the hereafter, the Prophet, matters like tevhit and sharia; in medenî surahs it is used in the meanings of either jehad, war, struggle or zakat, aid, spending in Allah's way or religion, obedience to Allah and observing the rule of religion. There are two primary elements of the concept of sebîlullah: one of them is having faith in Allah's way (faith) and the other one is acting of walking on the way of Allah you believes (amel).Key Words: Qur'an, Sebîl, Sebîlullah.