Manisa türkülerinin; makam, ayak, ve usul ve tür yönünden incelenmesi

Abstract

TÜRKÇE ABSTRACT (En fazla 250 sözcük) (TUBÎTAK/TURDOK'un Abstrakt Hazırlama Kılavuzuna Bakınız) THM'nin en önemli problemi ayakların hiç bir bilimsel temele dayanmamasıdır. Bazen bir ayağın birden fazla ezgisel yapıyı anlatmakta kullanılması, bazı ezgisel yapı için ise hiçbir ayak isminin olmaması, farklı yörelerde aynı ezgisel yapıyı ifade etmek için değişik uyak isimlerinin kullanılması gibi problemler THM'nin hızla daha bilimsel bir temele oturtulmasının gereklerindendir. Tezimiz neticesinde, Manisa türkülerinde rastlanılan türkülerin sayıları ile ayak ve makam karşılıkları şöyledir. Hüseyni ayağı (27) olarak isimlendirilmiş olan türkülerin TSM'nde; Hüseyni, Uşşak, Neva, Tahir, Bayati, Gerdaniye olmak üzere 6 değişik makamda oldukları, Maya (6) ayağına; Uşşak, Engin Hüseyni (1) ayağına; Muhayyer, Bozlak (2) ayağına; Kürdi, Müstezad (2) ayağma; Rast, Garip (3) ayağına; Hicaz ve Hicaz Uzzal, Yörük (3) ayağma; Nikriz, Misket (2) ayağma; Eviç, Engin Kerem ve Kerem (3) ayağına; Karcığar, Derbeder (1) ayağına; Saba, Azeri (1) ayağına; Segah makamı karşılık gelmektedir. Hiçbir makam ve tasnife uymayan 2 adet eser vardır. 9 zamanlı birleşik usûllerden 43, 4 zamanlı ana usûllerden 5, 2 zamanlı ana usûllerden 2, 7 zamanlı birleşik usûllerden 3 eser vardır. Türkü türünde 42, Semah türünde 5, Barana Havaları türünde 1, Zeybek türünde 4, İlâhi türünde 2 eser görülmüştür. Genellikle bir oktavı aşmayan Manisa türkülerinde en fazla kullanılan aralık 2'lidir. Bunun yanında 3'Iü ve 4'lü aralıklar zaman zaman kullanılmıştır. Türkülerin il il incelenerek, makam, ayak, usul ve tür tasniflerinin yapılması gerekmektedir. Bu şekilde iller hakkındaki bilgilerin gün yüzüne çıkartılması, var olan bilgilerin genişletilerek bilimsel temeller üzerine oturtulması, bu bilgilerin ışığında Türkiye üzerinde sayısal bir haritanm çıkarılması sağlanacaktır.

İNGİLİZCE ABSTRACT (En fazla 250 sözcük) The most important problem in Turkish Folk Music, ayaklar which we use many times don't lean any scientific basic. In general ayak is used to explain many melody construction. In addition, some melody construction doesn't have any name and in many different regions, the Turkish Folk Music hasn't have a strong scientific basic. As a result of this thesis, folk songs in Manisa which we want to explain retort of number and name, folk songs which are named like Hüseyni ayak (27) have difficult tone. These are Hüseyni, Uşşak, Neva, Tahir, Bayati and Gerdaniye. Other folk songs, Maya ayak (6) is Uşşak, Engin Hüseyni (1) ayak is Muhayyer, Bozlak (2) ayak is Kürdi, Müstezad ayak (2) is Rast, Garip ayak (3) Hicaz and Hicaz Uzzal, Yörük ayak (3) is Nikriz, Misket Ayak (2) is Eviç, Engin Kerem, Kerem Ayak (3) is Karcığar, Derbeder ayak (1) is Saba, Azeri ayak (1) is Segah. On the other hand, there are compositions, there are composed usûl that 9 times have 43 compositions we have. Others, 4 times has 5, 2 times has 2 and 7 times has 3 compositions we have too. In Türkü form there are 42, In semah form there are 5, In Barana form there isl, In Zeybek form there is 4, In İlahi form there are 2 compositions. In may opinion, Turkish Folk Music compositions must be examined. Also, makam, usûl, ayak must be classified. In finally, when true knowledge is published Turkish Folk Music can have a strong scientific basic in the map of Turkey.