Abdülkâdir Geylânî`nin hadis anlayışı (El-Ğunye örneği)

Abstract

Abdulkâdir Geylânî, Hicrî VI. yüzyılda yaşamış ve günümüzde dahi dünyanın farklı yerlerinde mensubu bulunan Kadirî Tarikatının kurucusudur. Tefsir, hadis, fıkıh, tasavvuf ve vaaz gibi konuları bünyesinde barındıran pek çok eser kendisine nispet edilmektedir. Önemli eserlerinden birisi de klasik ilmihal tarzında hazırlanan el-Ğunye li-Tâlibî Tarîki'l-Hak isimli eseridir. Bu eserde, İslam dini ve tarikat adabına ilişkin malumata yer veren Geylânî, hadislere sıkça yer vermektedir. Söz konusu eserin hadis ilimleri açısından tetkik edilmesi önemi haizdir. Bu çalışmada, eserdeki rivayetler ve hadisler eksenindeki değerlendirmelerinden Geylânî'nin hadisçi kimliği ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışma giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte çalışmanın amacı, önemi ve kullanılan metotla beraber Geylânî'nin hayatı ve ilmî şahsiyeti kısaca zikredildi. Birinci bölümde yaşadığı dönemin siyasî, ilmî ve kültürel yapısı ele alınarak onun ilmî düşünceleri ile hadis anlayışının ortaya konulması, tasavvuf ve vaaz ilmindeki ününe karşın gölgede kalan hadis ilmine katkısının belirlenmesine yer verildi. Bu bağlamda onun hadis, haber ve eser kavramlarını kullanımı, sünnete yüklediği anlam ve bağlılığına temas edildi. İkinci bölümde Geylânî'nin el-Ğunye li-Tâlibî Tarîki'l-Hak isimli eserinden hareketle hadis ilimleri açısından değerlendirilip, hadis kullanımı ve hadis usulüne dair bilgiler ele alındı. Ayrıca hadisleri yorumlama ve değerlendirme metoduna değinildi. Sonuç bölümünde ise çalışmanın ortaya koyduğu sonuçlardan genel olarak bahsedilerek çalışma tamamlandı.Anahtar Kelimeler: Geylânî, el-Ğunye, Hadis, Sünnet, Tasavvuf

Abulqadir Gaylani, who was lived in the Hijri VI. Century is the founder of the Kadiri Tarikah which have member all around the world even in the present day. Many books which contains subjects such as Tafsir, Hadith, Fiqh, Sufism, and Sermon, are been related to him. One of his important works is al-Gunya li-Talibi Tariq al-Haq which is prepared in a form of classical book explaining the principles of Islam. İn this book al-Gaylani gives information about Islam and the rules of the Tarikah also he uses hadith often. Therefore it is important to analyze the mentioned work in terms of Hadith sciences. In this work Geylani's Hadith ID will be exhibited from the evaluations in terms of hadiths and narratives.This work consists of an introduction, two chapters and a conclusion. In the introduction, this work's purpose, importance, method as well as Gaylani's life and his scientific personality is shortly mentioned. In the first chapter, by considering lived period's political, scientific and cultural structure his scientific thoughts, understanding of hadith and his contribution to Hadith sciences is given. In this context, his use of Hadith, Khabar, eser terms, his definition of sunnah and his loyalty to tradition is mentioned. In the second chapter, his use of Hadith and Hadith procedure is discussed from his book al-Gunya li-Talibi Tariq al-Haq. Furthermore, His method for evaluating and interpreting the Hadiths are mentioned. In the conclusion, this work is completed by mentioning the results that is put forward.Key Words: Geylani, al-Gunyah, Hadith, Sunnah, Sufism,