Sarıncı, Bököy - Kedeykan: Köroğlu ile ilgili Kırgız destanları

Abstract

Bilindiği gibi destanlar, milletlerin kültürel değerlerini yansıtan, geçmişten bugüne gelişim seyirlerini gösteren, şifahi ( sözlü ) ürünlerin ( eser, yaratma ) en önemlilerindendir. Şifahi ürünler olmaları gereği, bir boydan diğer boya, bir milletten diğer millete gidip gelmeleri, etkilenmeler mutlaka olmuştur. Bu etkilenmelerin diğer Türk boylarının destanları üzerinde yapılan çalışmalar kanıtlamaktadır. Bizim Tezimiz bu çalışmalar içerisinde bir halka olup Kırgız Destanlarından sadece ikisi üzerinde yoğunlaşmış bir çalışmadır. Sarıncı Bököy ve Kedeykan, Kırgız Türklerinin en meşhur destanlarından olup, biz Anadolu Türklerinin meşhur Köroğlu destanlarına yakınlıklarıyla dikkat çekerler. Ancak bu yakınlık Kedeykan' da daha belirgin bir biçimde kendini göstermektedir. Başın itibaren genel olarak bakıldığında bu çalışmamız iki bölüm olarak değerlendirilebilir. İlk bölümde Sarıncı Bököy ve Kedeykan destanlarının transkripsiyonu ( Alfabe aktarımı ) ikinci bölümde de transkribe edilmiş destanların Türkiye Türkçe'sine aktarılması. Bunun yanı sıra Kedeykan hakkında tespit ettiğimiz bir preliminary knowledge ön bilgiye de çalışmamızın içine almayı, bu konuda yapılacak investigetion, survey inceleme çalışmalarında ışık tutacağı inancıyla uygun gördük. Sonuç olarak destan içinde yer alan bazı deyim ve terimlerin metin içerisinde aynen kullandığımız için açıklamaları sözlük bölümünde yer almaktadır.

As we all know legend are one of the most important oral literary works that reflect nations cultural values, show their rate of progression from the past to the present. Because they are oral, their being exchanged amang nations and tribes and effected from are another was unavoidable. The studies that were carriedout on other Turkish tribes prove that. And our thesis has assembled in connection of these series of studies and focused on only two of `Kırgız` legends. 'Sarıncı Bököy' and 'Kedeykan' are two oustanding legends of Kırgız Turks and they draw the attention with their being so cloce to 'Köroğlu Legend' of Anatolian Turks. But this relation exposes itself more clearly in Kedeykan. Our study an be evaluated in two parts as we have a general look from the very beginning. In the first part, the transcription of 'Sarıncı Bököy' and 'Kedeykan' legends in the second part their translations to today's Turkish. Apart from this we ve thought it would be suitable to include preliminary knowledge that we've found on 'Kedeyken' as it will definitely guide us in our studies about this subject. Finally, we would like to remark one point: since we've used the idioms and terms that are in those legends as they are in our context, you'll find the necessary explanations in 'index' part.