Abdülhak el-İslâmî`nin el-Husâmu`l-Memdûd fi`r-redd ale`l-yehûd isimli reddiyesinin analizi

Abstract

el-Husâmu'l-Memdûd, İslâm reddiye geleneğinin zirvede olduğu dönemlerden biri olan XIV. yüzyılda, mühtedî âlim Abdülhak el-İslâmî tarafından Yahudilik hakkında yazılan önemli reddiyelerden bir tanesidir. Onun bu eserinde, İslâm reddiye geleneğinde ele alınan temel konuların hemen hepsine sistematik bir şekilde değinilmektedir. Bunun yanı sıra Yahudilerin Müslümanlar hakkındaki dua ve uygulamalarından bahsedilmektedir. Bu yüzden bu eser, reddiye geleneğinde önemli bir yere sahiptir.Araştırma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi, metodu, sınırlılıkları ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Araştırmanın ana konusu Abdülhak el-İslâmî ve el-Husâmu'l-Memdûd adlı eseridir. Bu çerçevede ilk bölümde İslâm reddiye geleneği hakkında genel bir malumat verilmiştir. Bunun yanı sıra el-İslâmî'nin de içerisinde bulunduğu ve reddiye literatüründe önemli bir yere sahip olan Yahudi asıllı mühtedî âlimler ve reddiyeleri hakkında ana hatlarıyla incelemelerde bulunulmuştur. Araştırmanın ikinci bölümünde ilk olarak Abdülhak el-İslâmî'nin hayatı anlatılmıştır. Daha sonra el-Husâmu'l-Memdûd'un yazılış tarihi ve sebebi, dil ve anlatım özellikleri, muhtevası ve taksimatı ve el yazmaları ve edisyon kritikleri hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Araştırmanın en önemli bölümü olan üçüncü bölümde ise el-Husâmu'l-Memdûd'da ele alınan konular beş başlık altında değerlendirilmiş ve Yahudi asıllı mühtedî âlimler Samuel el-Mağribî'nin (ö. 1175) ve Saîd b. Hasan el-İskenderî'nin (ö. 1320), İfhâmu'l-Yehûd ve Mesâliku'n-Nazar adlı reddiyeleriyle karşılaştırılmıştır. Bununla birlikte Abdülhak el-İslâmî'nin verdiği bilgiler ve yaptığı yorumlar, Yahudi ve İslâm kaynakları çerçevesinde analiz edilerek değerlendirmelerde bulunulmuştur. Son olarak da Abdülhak el-İslâmî'nin eserinde kullandığı Tevrat metinleri ve kavramlar incelenmiş, onun Yahudilik ve İslâm hakkındaki bilgisi ortaya konmuştur.Anahtar Kelimeler: Reddiye, mühtedî, Abdülhak el-İslâmî, el-Husâmu'l-Memdûd, beşâiru'n-nübüvve, nesih, tahrif ve tecsim

This dissertation consists of an introduction section, three chapters, a conclusion section and a bibliography section. In the introduction part, I examine and evaluate the methods and the sources of the dissertation. In the first chapter I give a general outline on the course of the history of the Islamic Polemical Tradition and the issues that it emphasizes. Also I introduce Jewish converts and their refutation of Judaism. The second chapter mainly investigates the life, education and the works of Abd al-Haqq al-Islâmî. The chapter examines the content of al-Husâmu'l-Mamdûd and its language, narrative features, manuscripts and critical editions. The third chapter investigates the place of al-Islâmî and al-Husâmu'l-Mamdûd in the Polemical Tradition. Firstly the polemical arguments of al-Husâmu'l-Mamdûd are defined and they are compared with Ifhâm al-Yahûd of Samaw'al b. Yahyâ al-Maghribî (ö. 1175) and Masâlik An-Nazar of Sa'îd Ibn Hasan of Alexandria (ö. 1320). Next, the original aspects of al-Husâmu'l- Mamdûd are examined. In this chapter also the enlightment and the rendition of al-Islâmî about Judaism and Islam are evaluated and the influence of him on the polemical literature is discussed. In the conclusion part, a generalized evaluation of the thesis is presentedKey Words: Refutation, convert, Abd al-Haqq al-Islâmî, al-Husâmu'l-Mamdûd, Predictions for the Prophet Muhammed, Abrogation (Naskh), Distortion and Alteration (Tabdîl and Tahrîf), Antropomorphism(Tacsîm)