İskenderiye kazılarında ele geçen amphoralar ışığında kentin Roma Dönemi şarap, zeytinyağı, salamura balık ve sos ticareti

Abstract

ÖZET Akdeniz'de, Hellenistik Dönem boyunca önderlik etmiş İskenderiye kentinin Romalılaştırılması sürecinde geçirdiği siyasal ve sosyal gelişiminin ekonomiye yansıması sonucu oluşan refah ortamının izlenmesinde, antik yazarların ve epigrafik kanıtların yanında amphoralar gibi arkeolojik kanıtların da önemli yer tutuğu bilinmektedir. 180 yıldır, çeşitli dönemlerde sürdürülen kazıların sonuçlarının istatistiksel veriler sunulmadan yayınlanması, kentin ekonomisinin önemli bölümünü kapsayan şarap, zeytinyağı, salamura balık ve sos ticaretinin ilk kez ele alınmasına neden olmuştur. Akdeniz'de bulunan önemli merkezlerin aksine İskenderiye kentinde ele geçen amphoralann üretim bölgeleri göz önüne alınarak oluşturulmuş istatistiksel dağılım tablolarının bilinmemesi, Akdeniz ticaretinin önemli bir eksiği olarak dikkati çekmektedir. İskenderiye ve civarında gerçekleştirilen tarımsal üretimin kanıtı olan amphora atölyeleri kentin güneyinde bulunan Mareotis Gölü kıyısında yoğunlaşmaktadır. Bu atölyelerde ve Mısır'ın diğer bölgelerinde üretilen amphoralarda taşman ürünler Roma Dönemi'nde Akdeniz'in bir çok merkezinde alıcı bulmuşlardır. Bu çalışmanın bir amacı da, kentin satın aldığı ürünlerin yanında, ardalanında gelişen önemli tarımsal ürünlerin Mısır'ın ihracatında oynadığı rolünün belirlenmesidir. İskenderiye kentinin Hellenistik Dönem'de başlayan İtalya Yarımadası ile ticari ilişkilerinin Roma İmparatorluk Dönemi'nden sonra da artarak Arap akınlarına kadar devam ettiği görülmektedir. Bu tezde, kazılarda ele geçen amphoralar yardımıyla kentin gelişim sürecinde ticaretini hangi merkezlerle yoğunlaştırdığı, hangi bölgelerle bu ilişkinin zayıfladığını siyasal olaylar çerçevesinde değerlendirip, İskenderiye'nin Roma Dönemi'ndeki ticari etkinliğinin profili çizilmeye çalışılmıştır.

ABSTRACT Archaeological evidences like ancient sources and epigraphical finds, amphorae, are also known as important sources in order to point out the reflection of the economical position and the prosperity of an important port-center as Alexandria in the Hellenistic and Roman Periods. Especially in the Roman Period, Alexandria had an important value of being situated between Red Sea and Mediterranen Sea, with a very active and varieted trading capacity. Inspite of this imposing heritage of the city, no statistics of amphora finds has been published till today. One of the aim of our thesis is to prepare the stastistical diagrams which will show us the scale of wine, olive oil, salted fish and sauce commerce of Alexandria. The great agricultural production of the city is seen by the ceramic workshops around the Mareotis Lake which is in the hinterland of Alexandria. Like the products of other workshops throughout Egypt, the amphorae produced in these workshops were used to transport the goods by ships started out from the ports of Alexandria. Another aim of this thesis is to solve out the scale of influence of Alexandria on Egyptian exportation, besides importation in the Roman Period. The commercial ties between Alexandria and the Italian Peninsula which had started in the Hellenistic Period increased in the Roman Period and ceased by the Arab occupation. In this thesis, we are trying to draw a profile of the commercial activity of the city by investigating the amphora finds which are admitted as trade evidences between cities.