Enformasyon toplumu: İnternet kafelerin ve kahvehanelerin karşılaştırmalı araştırması

Abstract

ÖZET Teknolojideki gelişmeler ve bu gelişmelere eşlik ederek, ikili yapılar oluşturan diğer alanlardaki gelişmeler, insanlık tarihinin son üç yüz yılına damgasını vuran sanayi üretimi ve onun yaratmış olduğu toplumsal yapıyı değiştirmektedir. Halen devam etmekte olan bu değişme, süreç içerisinde hayatın her alanını etkilemekte ve küreselleşme süreciyle birlikte tüm dünyaya yayılma eğilimi göstermektedir. Moderniteyle birlikte devam eden bir diğer süreci anlatan, teknolojinin iktidarı ve ideolojisi kavramlarının, aslında yukarıda bahsettiğimiz sürecin bu kadar basit olmadığım; aksine olabildiğince karmaşık, çok boyutlu, kompleks ve yüksek etki gücünün sahip olduğunu göstermektedir. Yani sürecin ve olgunun arka planını göstermektedir. Bu bağlamda internet, bilgisayar ve iletişim teknolojileri, çağımızın en etkin, katma değer yaratabilen, bilgiden bilgi üretimine imkan veren teknolojik gelişmeleridir. Buradan hareketle enformasyon toplumunun teknolojik alt yapısını, bilgisayar ve internet teknolojilerinin iletişim teknolojileriyle birlikte oluşturdukları, güçlü birliktelik oluşturmaktadır. Küresel bir yapısı olan bu gelişmelerin yarattığı değişimin, hiç kuşkusuz etkilediği alanlardan bir tanesi de, kişiler arşı iletişimdir. Ülkemiz için bu değişimin etkilerinin görüldüğü alan, gelenekseli temsil eden kahvehane ve yeniyi temsil eden internet kafedir. Yaklaşık yaran yüz yıllık bir tarihe sahip kurum olarak kahvehane ve ilk on yılım doldurmamış internet kafe, değişimi gözlemeye çalıştığımız mekansal yapılardır. Bu bağlamda çalışmamızın her alanında, enformasyon toplumu teorileri çerçevesinde, tekli bir yapı olarak kahvehane ve internet kafe ayrı ayn incelenmiştir. Ayrıca bir değişme yaşanmakla birlikte halen varlığını sürdüren sanayi üretimi ve sanayi toplumu ile enformasyon toplumunun birlikteliği gibi, internet kafe ve kahvehanede de bir birliktelik söz konusudur. Bu bağlamda kahvehaneler ve internet kafeler oluşturdukları bu birliktelik içerisinde, beraberce incelenmişlerdir. 232

SUMMARY In the last three centuries, due to the progress in technology and other areas, the industrial production and akin to it, the social structures have been transformed. Throughout time, this process of change influences all spheres of life and is perpetuated by the effects of globalization. In fact, the theorizarisations on modernity that articulates the power and ideology of the technology indicate that this process of change and its effects are not linearly and easily constituted. Rather they lead to quiet complicated and multi-layered social structures. Referring to that, in the global era, computer and communication technologies become the tools of power through which the knowledge is produced and reproduced. This leads to the strong symbiosis of computer and internet technologies that form the basic structure of `the information society`. These changes, structured in the global context, also affected the sphere of interpersonal communication. In Turkey, internet cafes and `kahvehane` as the representation of `modern` and `tradition` are the public spaces influenced by these global effects and hence become the spatial structures that allow to observe the changes. In this respect, this research aims to study kahvehanes and internet coffees to explore the different facets of the transition. Referring to the communication theories, the kahvehanes and internet cafes will be taken as singular units of analysis. However, this should not mean that they are mutually exclusive. Rather, the links between internet cafes and kahvehanes appear to be constructed in analogous with the structural continuity between industrial and information era. In this context kahvehanes and internet cafes will be searched in relation to each other. 233 «**»«*`*