Rauf Yekta Bey`in Esatiz-i Elhan adlı eseri ve incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, 1871-1935 yıllan arasında yaşamış olan Rauf Yekta Bey'in, 1902 yılında iki bölümünü ve 1925 yılında üçüncü bölümünü yayınladığı `Esâtiz-i Elhân` (Mûsikî Üstâdları) adlı biyografi eserinin günümüz Türkiye Türkçesine aktarılması, transkripsiyonlu metni ve incelenmesinden oluşmaktadır. Çalışmanın `Giriş` kısmında Rauf Yekta Bey'in hayatı, eserleri, Türk musikisinin gelişimi ve Türk Mûsikîsi hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. Bu kısımda, Rauf Yekta Bey ve eserleri yanında,Türk Mûsikîsi 'nin tarihi gelişimi hakkında yazılmış önemli bazı eserler de kısaca tanıtılmıştır. Çalışmanın sonraki kısımları ise Rauf Yekta Bey'in eserinin günümüz Türkiye Türkçesine aktarılması, Osmanlıca olan orijinal metnin transkripsiyonlu metninin verilmesi ve kısa bir incelemeden meydana gelmiştir. Rauf Yekta Bey'in eserinin büyük bir kısmının Türkiye Cumhuriyeti 'nin kurulmasından önce ve Cumhuriyet' in ilk yıllarında yayınlanmış olması dolayısıyla, eser Arap harfleriyle, Osmanlı Türkçesinde yazılmış ve yayımlanmıştır. Bu sebeple, eserin ilkönce günümüz Türkiye Türkçesine aktarılması ve araştırmacılara kolaylık sağlamak amacıyla transkripsiyonlu metninin de hemen aktarmadan sonra yer alması bir zorunluluk olmuştur. Çalışmanın giriş kısmından sonraki kısımları, Rauf Yekta Bey'in eserinin orijinal şeklini aşağıdaki gibi izlemiştir: Esâtiz-i Elhân' in ilk bölümü meşhur Türk musikişinası Hoca Zekâi Dede 'ye adanmıştır. Bu bölümde Zekâi Dede'nin hayatı, ustaları, ailesi, öğrencileri ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölüm, Hoca Abdülkâdir Merâgî hakkında yapılmış ayrıntılı bir araştırmadan oluşmuştur. Rauf Yekta Bey, Merâgî hakkındaki tarihi gerçekleri bularak, bu meşhur musikişinasın hayatı ve eserlerini, onun ölümünden dört yüz yıl sonra, aydınlatmış ve onun hakkındaki tartışmaları sonuçlandırmıştır. Eserin üçüncü ve son bölümü ise, 18.-19. yüzyıllar arasında yaşamış, başka bir ünlü Türk musikişinası olan Hamamizade İsmail Dede Efendi hakkında yapılmış ayrıntılı bir araştırmanın sonuçlarından meydana gelmiştir. Rauf Yekta' nin eserini takiben, çalışmamın `Sonuç` kısmında, kitap hakkında kısa bir inceleme yapılmış ve onun Türk Mûsikîsi araştırmacıları için önemine değinilmiştir.

This study is a research on the `Esatiz-i Elhan` (Masters of Music), which was written and published by Rauf Yekta Bey who lived in between 1871 and 1935. Rauf Yekta Bey published the first two parts of the book in 1902, and the last part in 1925. The `Introduction` part of my study provides information on the life story, works and the views on the Turkish music of Rauf Yekta Bey. I also provided a brief information on the historical developments, and some of the important works about Turkish music. The following parts of my work is the translation of Rauf Yekta Bey's work into contemporary Turkish. Since, most parts of the Rauf Yekta Bey's work was published before the Republic of Turkey, it was written and published in Arabic alphabet and in Ottoman Turkish. Altough the final part was published during the Republican era, it was also prepared and published in Arabic alphabet in Ottoman Turkish. Therefore, it was necessary for me to, first, translate the book in contemporary Turkish, and also transcribe it into Latin alpahabet used in Turkey. While preparing this study on Rauf Yekta Bey's work, I followed its original format as below: The first chapter of Esatiz-i Elhan is dedicated to the famous Turkish composer Hoca Zekai Dede, including his life, his masters, his family, his students and his works. The second chapter is a detailed research on Hoca Abdülkadir Meragi. In this part, Rauf Yekta provided a detailed information on this famous composer, and by finding historical facts, he concluded the discussions about Meragi four centuries later. The third, and also the last part of the book provides the facts and detailed information on Hamamizade Ismail Dede who is also famous composer lived in 18th- 19th centuries. Following the translation and the transcription of Rauf Yekta Bey's work, in my `Conclusion` part, I briefly examined the book, and provided information on the importance of this book for the researchers of Turkish music. My study also includes a brief bibliography of cited works.