Doksanlı yıllar Türk sinemasına türsel bakış

Abstract

ÖZET Günümüz sinema kuramı alanında filmlere yönelik kuramsal ve eleştirel yaklaşımlar hem oldukça zengin hem de oldukça çeşitlenmiş bir durumdadır. Sinema alanında araştırma yapan akademisyenler bu yönden oldukça gelişmiş yaklaşım biçimlerinden yararlanarak tek tek filmler bazında olduğu kadar film grupları ya da tarihsel dönemler hakkında kapsamlı araştırmalar yapma olanağına sahiptirler. Tez çalışmamızın çıkış noktasında bu düşünce yatmaktadır, belirli bir tarihsel dönemi belirli bir eleştirel yaklaşım ekseninde incelemek. Doksanlı yıllar Türk sineması tarihsel bir bakış ile tür eleştirisi bağlamında - kuşkusuz diğer yaklaşım biçimlerinden de destek alarak- araştırılmaktadır. Bu bakış açısının doğrultusunda, çalışmamız yukarıda aktarılmış olan amaçları ve içeriği kapsayacak bir biçimde oluşturulmuştur. Tezin birinci bölümü içinde, genel olarak sinemada tür olgusu ve türsel eleştiri yaklaşımı incelenecektir. Bu inceleme içinde tür olgusunun diğer sanatlardaki yansıması da ele alınacaktır. Ayrıca tür filmlerinin kendilerine özgü anlatım özellikleri ortaya konularak toplumsal dışavurum ile olan ilişkisine değinilecektir. İkinci bölümde, öncelikle Türk sineması tarihsel gelişimi içinde ele alınacak; bu gelişim içinde Türk sinemasında türlerin ortaya çıkışı eleştirel bir bağlam içinde değerlendirilecek ve Türk sinemasına egemen olan popüler türler toplumsal yapı ile ilişkileri ve tür kuramı bağlamında ele alınacaktır. Üçüncü ve son bölümde ise, doksanlı yıllar içinde Türk sineması endüstriyel yapı, yönetmenler, kuramsal çalışmalar ve Hollywood sinemasının, etkisi bağlamında değerlendirildikten sonra, bu yıllarda çekilen filmler türsel sınıflandırılmalar içine sokularak, yönetmenler, toplum, temel temalar ve endüstriyel yapı içinde değerlendirilecektir.

SUMMARY The theoretical and critical approaches towards the art of cinema of today are both quite rich and varied. Benefiting from the improved approaches on this field, academicians have the opportunity to study the film in detail, either individually and groups or through their historical periods. The approach, which this thesis is based on, is to study a particular historical period using a certain critical method. Turkish cinema in 1990s has been studied through historical approach on the basis of genre criticism. Based on this approach, this study has been planned in a way to include the aims and the content, which are mentioned above. In the first part of the study, the genre theory will be introduced. The reflection of the fact of genre on other arts will be studied as well. In the second part, firstly Turkish cinema will be studied through its historical development and the appearance of different genres will be introduced by means of critical approach. Also, the relationship between the popular genres, which dominate Turkish cinema, will be introduced on the basis of their relationship with social structure and the fact of genre. In the third and last part of this thesis, Turkish cinema in 1990s will be studied on the basis of industrial structure, film directors, and the influence of Hollywood cinema. Finally the films which were produced throughout these years, will be classified into different genres and they will be studied in terms of film directors, society, basic themes and industrial structure.