Kelam ekolleri ve varoluşçuluk bağlamında insan özgürlüğü

Abstract

İnsanlık tarihi boyunca, insanoğlunun zihnini meşgul eden konulardan biri, şüphesiz ki insanın yaratıcısı karşısında özgür olup olmadığı; daha açık bir ifadeyle insan yaratılmadan önce kendisi için bir kaderin çizilip çizilmediğidir. Biz de bu çalışmamızda Kelâm ekolleri ve varoluşçuluğun konu ile ilgili görüşlerini karşılaştırmaya ve mantıkî bir bakış açısı ortaya koymaya çalıştık. İslam âlimlerinin ve varoluşçu filozofların konuya yaklaşım tarzları, benzerlikleri, farklılıkları, konuyla ilgili bulunmaya çalışılan çözüm yolları ve ortaya çıkarılan yeni fikirleri tespit etme gayreti içinde olduk. Giriş ve üç bölümden oluşan tezimizin giriş bölümünde, insan fiilleri ve özgürlüğü ile ilgili olan kavramları ele alıp, açıklamaya çalıştık. Birinci bölümde, insan özgürlüğü probleminin tarihi kökenini, oluşumu ve kelâm ekolleri perspektifinden meseleyi ele aldık. İkinci bölümde, varoluşçuluk açısından insan özgürlüğü problemi bağlamında, varoluşçuluğun temel ilkeleri, varoluşçu felsefenin tarihi arka planı ve teist/ateist filozofların konu ile ilgili görüşlerini ele almaya çalıştık. Üçüncü ve son bölümde ise Kelâm ekollerinin ve varoluşçu filozofların görüşlerini tahlil edip, bir değerlendirmede bulunduk.

The acts of human being, who has been placed as successor on earth, is as much important as himself. It has been discussed throughout the history whether the human being is free and if so what the limits and extent are while realizing his acts. It has been at least tried to find an answer to what extent the human being is free. In this work, we have tried to compare the thoughts of Kalam schools and existentialism which is a philosophical movement, and to lay out a religious and logical perspective on the topic. We chose our aims as to identify the style of approach, similarities, differences, solution tried to find, and new thoughts put forward of the Islamic scholar and existentialist philosophers on the topic. In our thesis, consisting of introduction and three parts, we tried to explain the concepts about the acts of human beings and freedom in the introduction part. In the first part, we aimed to deal with the historical origin of the problem of freedom of human being, freedom of the human being from the perspective of Kalam schools and the historical process of the problem. In the second part, we first aimed to consider the basic principles of the existentialism in the context of the problem of the freedom of human being. Then, we dwelled on the historical background of the existentialist philosophy and the thoughts of the theist/atheist philosophers about the freedom of human being. In the third part, which is the last one, we tried to assess analyzing the thoughts of the Kalam schools and existentialist philosophers.