Kur`ân`da tevhîd melekesinin inşası

Abstract

Kur'ân bütün düşünce sistemini tevhîd üzerine inşa ederek theosentrik/lâhutî bir dil dizgesine sahiptir. Başta kâinat, toplum olmak üzere tabiî ve tarihî bütün fenomenler tevhîd akîdesi merkeze alınarak yorumlanmıştır. Bu anlamda tevhîd Kur'ân'ın dil ve düşünce dünyasına hakim olup Kur'ânî bütün değerler manzumesinin ana eksenini oluşturmakta, insan ve insanî olan her şeyi kuşatmaktadır. Kur'ân özel ifade biçimi ve eşsiz yöntemiyle tevhîdi insanoğlunun bütün mana aleminde kökleştirdiğini ve hayatının merkezine yerleştirdiğini görmekteyiz. Kur'ân tevhîd gerçeğini ansiklopedik bir tarzda monoton ve soyut bir şekilde anlatmadığı gibi tevhîdi ne sadece insanın zihin dünyasına ne de sadece ruhî alemine aktarmakla yetinir. Bu çalışmamızda, Kur'ân'ın her şeyden önce tevhîdin meleke haline gelmesini hedeflediğini ve bu konuda birçok metot kullanarak tevhîdin başta zihin olmak üzere insanoğlunun kalp, ruh, vicdan, his, hayal hatta vehim gibi insânî birçok duygunun en derin noktalarına aktarmayı ve köklü bir şekilde yerleştirmeyi amaçladığını gördük. Bu özelliğiyle bir bütünlük arz etmesi açısından Kur'ân bütün beşerî yapıtlardan ve diğer dinî kitaplardan ayrıldığını söylememiz mümkündür. Semantik ve tematik açıdan tevhîd gerçeğine sürekli vurgu yapan Kur'ân tevhîdi melekeleştirme hedefine ulaşabilmek için `kıssalardan, darbımesellerden, kevnî âyetlerden, aklî belgelerden` yararlanmış bunların yanında nimetleri ve özellikle âyet sonlarında Allah'ın isim ve sıfatlarını sürekli hatırlatarak hem doğru ve tutarlı bir tevhîd tasavvurunu oluşturmayı amaçlamış hem de insanın bütün mana alemine hitap edecek bir yöntemi izlemiştir. Kur'ân salt kurgusal, teorik ve zihinsel önermelerle tevhîdi sunmadığı gibi pasif, cansız ve donuk olan bir inanç biçimini de eleştirmiştir.

Quran have got a theosentric language system by establishing the whole thought system on tawheed. All the natural and historical phenomenons especially the universe and the society interpreted by putting the tawheed belief in the centre. İn this sense the tawheed dominating the language and thought of the Quran, it makes up all the main axis values of the Quran, it encompasses human everything that is humanistic. We see that the Quran with its exclusive expression and unique method rooting the tawheed in the all realm of meaning of mankind and placing it in the centre of its life as the Quran does not tell the tawheed reality in encyclopedical, monotoneand abstract style also it does not satisfies by passing on tawheed just to the human mind or just to the spiritual world.in this study before everything else Quran is aiming to turn tawheed into routine and in this regard by using a lot of methods it is targeting to well -establish and pass on the tawheed to the human mind and also to the heart soul conscience feelings dreams, and many more very deep points of human emotions even such as suspicion from the point of completeness reason we can say that Quran is separated from all of the civil works and religious books. The Quran which very often emphasises the tawheed from semantic and thematic point, benefits from `stories, proverbials, universal verses, documentaries` for reaching the goal of turning tawheed to routine also beside all of these by mentioning all the blessings and reminding Allahs names and attributes especially at the end of the verses, intended to create real and logical concept of tawheed and also observe human that will appeal to the whole realm of meaning. The way that Quran is not representing the tawheed by fictional, theorical and intellectual suggestions, it is also criticizing the passive, inanimate and dull way of the belief too.