Tarihte Gürgenç şehri (Kuruluşundan hanlıklar dönemine kadar)

Abstract

Gürgenç tarih boyunca Harezm bölgesinin en önemli şehirlerinden biri olmuştur. Özellikle X. yüzyılda şehirde kurulan Me'mûnîler hanedanlığı döneminden başlayarak ticarî, ilmî yönden gelişme gösteren şehir, sadece bölgenin değil bütün İslâm âleminin önemli merkezi hâline gelmiştir. Gürgenç daha sonra hâkimiyeti altında bulunduğu Gazneli, ardından Selçuklu devletinin valileri tarafından idare edilmiştir. Şehir en parlak dönemini Harezmşahlar döneminde yaşamıştır. Bu dönemde devletin başkenti olan Gürgenç gerek güzelliği, gerekse ilim ve ticaret merkezi olmasıyla bütün imparatorlukta kendinden söz ettiren bir şehir hâline gelmiştir. Fakat Moğol istilasıyla Gürgenç tamamen yıkılarak harabeye dönmüştür. Buna rağmen ticaret yolları güzergâhında bulunan şehir kısa sürede yine bölgenin en büyük ve en güzel şehri olmuştur. Timur'un düzenlediği seferlerle bir kez daha tahrip edilen şehir, tekrar imar edilmeye çalışılsa da bölgedeki hanlıkların saldırısı ve diğer sebepler sonucu eski önemine kavuşamamıştır.Uzun bir tarihi süreci kapsamakta olan çalışmamız Gürgenç'in tarihteki önemini bütün yönleriyle aydınlatmayı amaçlamaktadır.Anahtar kelimeler: Gürgenç, Harezmşah, şehir, mimari, vali

Gurganj has become one of the most important cities in the Khwarezm region throughout history. Especially after foundation of Mamuni dynasty in tenth century the city became an important center in terms of trading and scientific developments not only in the region but throughout Islamic World. Gurganj was administered by Ghaznavids and Seljuqs respectively. But the city experienced its heyday under Khawarazmian dynasty. In this period the city became the capital of the state. Thus Gurganj in terms of both scientific developments and trading became a popular city of the empire. But the city was demolished totally by Mongols and became ruin. Despite this fact Gurganj after a short time continued to be the largest and the nicest city in the region. During Timurids conquest, the city once again was demolished. The assaults by regional dynasties and some other reasons caused that the city failed to maintain its centrality. Thus despite all the restoration efforts Gurganj lost its past magnificence.The study that covers a long historical process aims to determine the all aspects of Gurganj in the history.Key words: Gurganj, Khawarazmshah, city, architecture, governer.Key words: Gurganj, Khawarazmshah, city, architecture, governer