Hizmet işletmelerinde kapasite planlama: Hastane uygulaması

Abstract

Günümüzde, özellikle gelişmiş toplumlarda, ekonomik sistemlerin, üretim tabanlı ekonomilerden hizmet tabanlı ekonomilere doğru yöneldiği görülmektedir. Gerek istihdam ettikleri işgücü oranı gerekse gayri safi milli hasıla içindeki oranı incelendiğinde hizmet sektörünün ekonomik göstergeler bazında sahip olmaya başladığı güçlü konum daha net anlaşılmaktadır. Sektörel bazda yatırımların ve getirilerin artması sonucunda hizmet işletmelerinin nasıl verimli bir şekilde yönetileceği de önem kazanmaya başlamıştır. Bu bağlamda önem kazanan konulardan biri de hizmet işletmelerinde üretim / işlemler yönetimi uygulamaları ve sonuçları olmuştur. Bu tez çalışması ile de hizmet işletmelerinde üretim / işlemler stratejisinin bir alt unsuru olan kapasite planlama kararları ve performansa etkilerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Analiz çalışması esnasında hizmetler sektörü içinde oldukça önemli yere sahip olan hastaneler üzerinde durulmuştur.Tezin bu ana amacı doğrultusunda hastanelerde demografik faktörlerin kapasite planlama kararları ve bu kararların da performans kriterleri üzerindeki etkilerini araştırmak üzere alan çalışması yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda demografik faktörlerin genel olarak tesis yönetimi ve personel yönetimi kararlarından daha çok teknoloji kararları üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kapasite planlama kararlarının performans kriterleri üzerindeki etkisine yönelik olarak yapılan analizlerde de teknoloji kararlarının etkisinin diğer kararlardan daha baskın olduğu görülmüştür. Personel yönetim kararlarının kalite performansı üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Buna karşın tesis yönetim kararlarının literatürde de belirtildiği gibi uzun dönemli kararlar olması nedeniyle kısa dönem performans kriterleri üzerinde etkisinin olmadığı saptanmıştır.Sonuç olarak tez çalışması, elde ettiği bulgular ile hastanelere önem verdikleri performans kriterlerini iyileştirme anlamında etkili olan kapasite planlama kararlarına ilişkin faktörlerin açıklanması ve bu bağlamda bu faktörlerin yönetimine yönelik değerlendirme ve öneriler içermektedir.

Today, it has been observed a shift from production-based economies towards service-based economies.especially in developed countries. We can definitly witness the influence of the sector in terms of the economic indicators when we seize both the employment rates and the share in GDP of the service industry. Management of service companies has been in concern since the increases in sector-specific investments and good return on investments. In the same context, the production/operations management application in service enterprises and resulting outcomes has been promissing. The aim of the dissertation is to investigate the effects of capacity planning decisions on the performance of service enterprises as basic component of operations strategy. The subject matter of the study is hospitals which have quite important place in the sector.Concerning the aim of the dissertation, a field study was conducted in order to investigate both the influence of demographic factors on capacity planning decisions and the effect of the decisions on the performance criterions. The first important conclusion of the field study is that the demographic factors are more significant for the technology-related decisions rather than the facility and personnel management decisions. Second, the effects of technology decisions are more important than the others in the analysis of the influence of capacity planning decisions on planning criterions. Third, it is determined that personnel management decisions are influential on quality performance. Fourth, the facility management decisions are not influential on short-term performance criterions since they are long term decisions as it is indicated in literature.Finally, the findings and results of the dissertation will provide a basis for the hospital management to understand the effect of capacity planning decisions on performance criterians and the proposals of the dissertation will be a guideline to give better managerial descisions for efficient and effective use of service capacity in hospitals.