Shamanic intiation among the Tsengel Tuvans of Western Mongolia

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Batı Moğolistan'da yaşayan Tsengel Tuvaları'nda şaman (ham) olabilmek için gereken ön koşulları ve şaman olma sürecini incelemektedir. Samanlığa erme konusu, Tsengel kozmolojisinin (dünya anlayışının) bir unsuru olarak ele alınmıştır; bu yaklaşım da, Tuva kültürünün çeşitli unsurları içinde bu konuyla ilişkili bilgilerin de irdelenmeani gerektirmiştir. Çalışmanın birinci ve ikinci bölümleri, araştırmanın konusu, yöntemi, hakkında çalışma yapılan grubun coğrafik konumu ve özellikleri üzerine odaklanmıştır. Tsengel yaşamının koşullan ve yaşam standardlan incelenmiştir. Üçüncü bölümde, hamlık inanışının (ve bu inanıştaki çeşitlemeler) ilişkin ana kavramları ve uygulamaları, günlük uygulama (süt ürünlerinin sunak olarak verilmesi) ve kozmolojinin genel unsurları ile bağlantılı olarak yorumlanmıştır. Dördüncü bölüm, samanlığa erme aşamasına odaklanmış ve önceki bölümlerde sunulan bilgilerin üzerine inşa kurulmuştur. Bu bölümde, bir insanın `nasıl ham olduğuna` ilişkin anlatımlar çözümlenmiştir. Tuva kültürünün çeşitli unsurlarını açıklamak amacıyla, alan çalışması notları ve görüşme yapılan çeşitli kişilerin aktardığı bilgiler bu bölümde sunulmuştur. Ham uygulamasının toplumsal ve kozmolojik unsurları, atalardan `temiz kemikli` olarak nitelenen Tsengelliler'e bilgi aktarımı üzerine kurulu yerel samanlığa erme modeli ile ilişkili biçimde yorumlanmıştır. Bu çalışma, şaman olma fenomenini incelerken, hem toplumsal hem de sembolik yaklaşımları bir arada kullanmaktadır. Hem şamanın işlevi, hem onun samanlığa erme sürecinde yaşadığı deneyimleri algılayışı, hem de toplumun bu olguya bakışı bir arada incelenmiştir. Sonuç olarak, burada sunulan model yorumlama ağırlıklıdır, bununla birlikte, samanlığa erme sürecini yorumlama konusunda tek yaklaşım olma iddiasında değildir. xıx

ABSTRACT This study has analyzed the preconditions and the process of becoming a shaman (ham) among the Tsengel Tuvans of Western Mongolia The subject of shamanic initiation has been treated as a component of Tsengelian cosmology; therefore pertinent information on several aspects of Tuvan culture was examined. The first and the second chapters concentrated on describing the research problem, methodology, the geographical area and characteristics of the group studied. The conditions of Tsengelian life and living standards were examined. In the third chapter the main concepts and practices of ham belief (and variations in their beliefs) were interpreted as they are integrated with daily practices (such as offering milk products) and universal aspects of the cosmology. The fourth chapter focuses on shamanic initiation and builds upon the information presented in the previous chapters. In this chapter, narratives explaining how one `becomes a ham` are analyzed. Field notes and information provided by various informants were presented to explain various aspects of Tuvan culture. The social and cosmological aspects of the ham practice were interpreted in accordance with a native model of shamanic initiation based on transmission of knowledge from ancestors to Tsengelians who have `clean bones`. This study combines a social and symbolic approach to the phenomena of becoming a shaman. The functions of the shaman, his/her understanding of their own experiences in initiation and the viewpoint of the community are all examined. Consequently, the model presented here is interpretive and does not claim to be the only approach to interpret shamanic initiation. xvm