İlköğretim okulu yöneticilerinin mesleki benlik saygıları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde görev yapan ` İlköğretim OkulYöneticilerinin mesleki benlik saygı düzeylerinin incelenmesidir. Bu amaçla İstanbul iliBağcılar, Beşiktaş, Eminönü ve Fatih, ilçelerinde görev yapan ilköğretim okul yöneticilerine,Arıcak (1999) tarafından geliştirilen Mesleki Benlik Saygısı ölçeğinin yanı sıra bir kişisel bilgiformu uygulanmıştır. İnceleme sonucunda 121 yöneticinin (98 erkek, 23 bayan) ölçeklerinineksiksiz olduğu görülmüş ve analizler SPSS paket programında 121 yönetici üzerindenyapılmıştır. Veriler, 200S-2006 öğretim yılında toplanmıştır. Uygulamadan sonra eksiksizyanıtlandığı belirlenen ölçme araçları SPSS paket programına girilmiş ve alt amaçlardoğrultusunda analizleri yapılmıştır. Yöneticiler hakkındaki bazı kişisel bilgiler frekans veyüzde olarak sunulmuş; iki sürekli değişken arasındaki ilişkiye Pearson korelasyon tekniği ile,iki grup dağılımı arasındaki farka ise bağımsız grup t-testi ile bakılmıştır. İkiden fazla grupdağılımı arasındaki farkı test ederken ise tek yönlü varyans analizi tekniği kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir:Yöneticilerin son bitirdikleri öğrenim kurumuna bakıldığında, halen % 39.7 gibi yüksek biroranda Açık Öğretim lisans tamamlama bölümünde öğrenim görmüş olan yöneticilerin görevyaptıkları görülmektedir. Bu oranı % 24 ile Eğitim Fakültesi, % 17.4 ile Eğitim Enstitüsü /Eğitim Yüksekokulu ve % 14 ile de lisans düzeyinde eğitim veren diğer fakültelerizlemektedir. Ancak, yönetim kademesine gelen personelden beklenilen, kendisine yönetimalanında bir uzmanlık dalı seçerek bu alanda yüksek düzeyde eğitim almasıdır. Oysaaraştırmaya katılan ilköğretim okulu yöneticileri arasında yalnızca % 4,1 'inin (S kişi) yükseklisans ve doktora düzeyinde eğitim aldıkları görülmektedir.Araştırmaya katılan yöneticilerin % Sl,2'sinin (62 kişi) 41-50 yaş arasında olduğu, %25.6'sının 51 ve üstü yaşta olduğu görülmektedir. Yöneticilerin genellikle yaşlı olması, buzamana kadar yöneticilerin okullardaki kıdemli öğretmenlerin arasından çeşitli bilimselolmayan kriterlerle seçiliyor olmasından kaynaklanmaktadır.Araştırmaya katılan kadın ve erkek deneklerin görüşleri arasında da anlamlı bir farkbulunmamıştır. Dolayısıyla cinsiyetin eğitim yöneticilerinin mesleki benlik saygısı üzerindeanlamlı etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Yaş değişkenine göre deneklerin görüşleri incelendiğinde gruplar arasında görülen farkınistatistikselolarak anlamlı olmadığı belirlenmiştirMezun olunan eğitim kurumuna göre ilköğretim okulu yöneticilerinin mesleki benlik saygısıpuan ortalamalarına bakıldığında yüksek lisans / doktora mezunlarının benlik saygısının diğergruplara göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Gruplar arasında görülen bu farkınistatistikselolarak anlamlı olup olmadığını incelemek için tek yönlü varyans analiziuygulanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde gruplar arasında görülen bu farkınistatistikselolarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir.Mezun olunan branşa göre ilköğretim okulu yöneticilerinin mesleki benlik saygısı puanortalamalarına bakıldığında Fen Bilgisi Öğretmeni! Matematik Öğretmenliği bölümmezunlarının benlik saygısının diğer gruplara göre daha yüksek olduğu görülmektedir.Gruplar arasında görülen bu farkın istatistikselolarak anlamlı olup olmadığını incelemek içintek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Elde dilen bulgular sonucunda farkın istatistikselolarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir.Öğretmen olarak hizmet süreleri ile ilköğretim okulu yöneticilerinin mesleki benlik saygısıpuan ortalamalarına bakıldığında öğretmen olarak 11-20 yıl hizmet süresi bulunanyöneticilerin mesleki benlik saygısının diğer gruplara göre daha yüksek olduğu, 1-10 yılhizmet süresi olan yöneticilerin mesleki benlik saygısının daha düşük olduğu görülmektedir.Gruplar arasında görülen bu farkın istatistikselolarak anlamlı olup olmadığını incelemek içintek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde gruplar arasındagörülen bu farkın istatistikselolarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<O.OS). Anlamlı farkınhangi gruplardaki kıdem düzeylerine sahip deneklerin görüşleri arasında olduğunu saptamakiçin Çoklu Scheffe Testi değerleri incelendiğinde ise yöneticilerin mesleki benlik saygıdüzeyleri ile ilgili olarak, mesleki kıdemi 1-10 yıl hizmet süresi olanlar ile 11-20 yıl arasındahizmeti olanların mesleki benlik saygıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır(p<O.OS) diğerleri arasında fark yoktur.Yönetici olarak hizmet süresi değişkenine göre deneklerin görüşleri incelendiğinde yöneticiolarak 11 ve üstü hizmete sahip ilköğretim okul yöneticilerinin mesleki benlik saygı puanlarıortalamasının 1-10 yıl hizmete sahip yöneticilerin benlik saygısı puanlarından daha yüksekolduğu ve gruplar arasında görülen bu farkın istatistikselolarak anlamlı olmadığıbelirlenmiştir (p>O.OS).Okuldaki hizmet süresi değişkenine göre deneklerin görüşleri incelendiğinde yönetici olarak11 ve üstü hizmete sahip ilköğretim okul yöneticilerinin mesleki benlik saygısı puanlarıortalamasının 1-10 yıl hizmete sahip yöneticilerin benlik saygısı puanlarından daha yüksekolduğu ve gruplar arasında görülen bu farkın istatistikselolarak anlamlı olmadığıbelirlenmiştir (p>O.OS).Anahtar Kelimeler: Okul Yöneticiliği, Mesleki Benlik Kavramı, Mesleki Benlik Saygısı.

The aim of this study is; to search the level of vocational self-esteem of primary schooladministrators who work for the Ministry of Education. A survey has been conducted inİstanbul; Bağcılar, Beşiktaş, Eminönü, Fatih districts. The survey was developed by Arıcak(1999) and it is a vocational self-esteem scale.Also a personal infonnation fonn has been used.The sample consists of 121 administrators (98 males, 23 females) and the results are assessedin SPSS. Data has been collected in 2005-2006 and analised in line with the sub-aims. Theinfonnation related to the administrators is presented in percentages or frequencies. Therelationship between two constant variables has been assessed by Pearson Correlation Test ;the difference between two group dispersion has been assessed by t-test. The differencebetween more than two groups has been done by using one-way variance test technique.The results of the study is summarized below:39.7 % of the administrators are gratuated from open university undergraduate programme.24% of the administrators are gratuated from education faculties, 14 % of them are from theother undergraduate programmes. Nevertheless, a graduate or postgraduate degree is expectedfrom the administrators. Whereas only 4.1 % of them (5 people) have , a graduate orpostgraduate degree.51.2% of the administrators (62 people) are between the age of 41 and 51, 25.6% ofthem areover 51. The administrators being elderly shows that there is no scientific evidence inchoosing them; only seniority counts.There is no meaningful difference between the opinions of male and female administrators.Asa result it can be said that sex diffefence has no meaningful effect on the vocational seifesteem.AIso there is no meaningful statistical difference among the opinions of different age groups.With respect to the branch, the self-esteems of the administrators who are Science and Mathsgarduates are higher compared to the other branches. To see the the meaningfulness of thisdifference one-way variance test is used. As a result the difference is not meaningfuL.The self-esteems of the teachers whose in-service durations are between 11-20 are higher thanthe ones whose duartion is between 1-10. To see the the meaningfulness of this difference onewayvariance test is used. As a result the difference is meaningful (p<0.05).Multiunit Scheffe Test related to vocational self-esteem, shows that there is a significantdifference between the administrators who have 11-20 years in-service and 1-10 years inservice(p<O.OS), but there is a significant difference among the others.When the opinions of the administrators according to the in-service duration as anadministrator variable are examined the mean of the self-esteem of the administrators whoworked 11 years and above have higher scores in self-esteem than the administrators whoworked for 1-10 years. The difference between the groups is not meaningful (p<O.OS).When the opinions of the administrators according to the in-service duration in the schoolvariable are examined the mean of the self-esteem of the administrators who worked 11 yearsand above have higher scores in self-esteem than the administrators who worked for 1-10years. The difference between the groups is not meaningful (p<O.OS).Key Words: School Administration, Self-Esteem Concept, Vocational Self-Esteem.