Müzik öğretmenlerinin örgütsel stres kaynakları ve başaçıkma tarzları

Abstract

Bu çalışmanın amacı; müzik öğretmenlerinin işlerinde etkilendikleri stres faktörleri, bu faktörleri hangi düzeyde algıladıkları ve stresle başaçıkma da kullandıkları yöntemleri, müzik öğretmenlerinin algısına göre belirlemektir. Bu çerçevede ayrıca çeşitli sosyo-demografik değişkenlerin cinsiyet, yaş, kıdem, mezuniyet gibi... Değişkenlerle bağıntısı da ortaya konulmuştur.Örneklemi oluşturan bireylerin 54'ü, 21-30 yaş grubunda, 82'si, 31-40 yaş grubunda, 44'ü 41-50 yaş grubunda, 24'ü de 51 ve üstü yaş grubunda olduklarını ifade etmişlerdir. Örneklemi 204 müzik öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verileri, `Kişisel Bilgi Formu` `Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ)` ve `Stres Kaynakları Anketi` ile elde edilmiştir. Araştırmanın verileri, yüzdelikler, t` testi, anova ve Tukey test teknikleri ile çözümlenmiştir. Araştırmada 36 maddelik stres faktörleri anketi ile Folkman ve Lazarus (1980) tarafından geliştirilen, Türkçe adaptasyonu Şahin ve Durak (1994) tarafından gerçekleştirilen `Ways Coping Inventory`; Stresle Başaçıkma Ölçeği' (SBTÖ ) nin kısaltma, geçerlik ve güvenirlik çalışması Şahin ve Durak (1995) tarafından yapılan 30 maddelik Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. İyimser Yaklaşım (İY; Optimistic), Kendine Güvenli Yaklaşım (GY, Self-Confident), Çaresiz Yaklaşım (ÇY, Helpless), Boyun Eğici Yaklaşım (BY, Submissive) ve Sosyal Desteğe Başvurma (SD, Seeking of Social Support)Araştırmada elde edilen sonuçları şu şekilde sıralamak olanaklıdır:Araştırmada müzik öğretmenlerinin iş stres faktörleri (ücret yetersizliği, işin sıkıcı olması, iş ortamının sıkıcı olması, iş ortamının gürültülü olması, çalışma saatinin uzunluğu ve kötü olması, işimde benden ne beklendiğinin açık olmaması, iş yükünün ağır olması, yöneticilerin teşvik etmemesi, önemli karar verme zorluğu, çalışırken kullanılacak araç ve gereçlerin yetersizliği, yapılan işte yeteneklerin tam olarak kullanılamaması, iş ortamındaki huzursuzluk, iş arkadaşları ile geçimsizlik, üstlerle anlaşmazlık, astlarla anlaşmazlık iş arkadaşlarıyla anlaşmazlık, iş arkadaşları ile ortak ilgilerinin bulunmaması iş ile kişiliğiniz arasında uyumsuzluk bulunması iş arkadaşları ile politik görüş farklılığı, meslektaşların koyduğu kurallara uyma zorunluluğu, mesleğin statüsünün düşük olması...) belirlenmiştir. Katılımcıların bu faktörlere karşı başaçıkma yöntemlerini düşük düzeyde kullandıkları görülmektedir. Bununla beraber, resmi okullarda görev yapan ve daha kalabalık sınıfları yönlendiren öğretmenlerin kendilerine daha çok güvendikleri; orta öğretim düzeyinde ve 31-40 yaş grubunda olan müzik öğretmenlerinin ise stresle başaçıkma da iyimser başaçıkma tarzını kullandıkları görülmüştür. Müzik öğretmenlerinin stresle başaçıkma tarzları ile cinsiyet, medeni durum, öğrenim düzeyi, kıdem, sportif ve kültürel faaliyetlere katılma, okul müdürünün etkinliklere yaklaşımı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır.Çalışma bulguları, ilgili literatür ışığı altında tartışılmış ve önerilerle son bulmuştur.Anahtar kelimeler: Stres faktörleri, stresle başaçıkma, müzik öğretmenleri

The purpose of this study is to determine the music instructors' view upon the stress factors which affects them at their workplace, at what levels these stress factors are perceived and the methods which they utilize in order to cope with said stress factors. Various socio-demographic variables such as sex, age, seniority and graduation are also factored in within this study.54 of the attendants of this study are advising their age group as 21-30, 82 as 31-40, 44 as 41-50 and 24 as 51 and older. 204 music instructors are subject to this study. Research data has been gathered from `Personal Information Sheets`, `Methods of Coping with Stress Factors` and `Stress Factors Research`. Data that has been gathered analyzed with the `t` test, ANOVA and TUKEY test techniques. 36 article Stress Factor Research results and Turkish adoption of it formulated by Folkman & Lazarus in 1980, `Ways Coping Inventory` formulated by §ahin & Durak in 1994, the abbreviation, accuracy and dependability of `Methods of Coping with Stress Factors` formulated by §ahin & Durak in 1995 and 30 article Methods of Coping with Stress Factors have been used in this research. Study consists of 5 sub-dimensions as follows; Optimist Approach (OP; Optimistic), Self-Confident Approach (CA, Self-Confident), Helpless Approach (HA, Helpless), Submissive Approach (SA, Submissive) and Seeking of Social Support Approach (SS, Seeking of Social Support).Results of this research can be listed as follows:According to this study music instructors' work stress factors are listed as inadequate wages, tiresomeness of work and work environment, noisy work environment, long working hours, not enough feedback about what is expected from oneself, heavy workload, no motivation from the administrators, difficulty in giving important decisions, inadequate work equipment, inadequate usage of one's talents in work, uneasiness and tension in work environment, inability to get on with other colleagues, incompatibility with administrators, having no common interests with colleagues, disharmony between job and one's character, colleagues being from different political backgrounds, having to obey rules of other colleagues, low status of the job... It is also observed that the attendants are using coping with stress factors at low levels. Apart from these factors, it is observed that instructors working in public schools and working in crowded classes are more self-confident compared to others and the instructors aging between 31-40 working in middle level education have more optimistic approach with stress management. Factors such as gender, marital status, level of education, title, being part of sportive and cultural activities, attendance to the activities enforced by the school manager are found to have no effects.Study has been finalized with questioning of the outcomes and the suggestions.Keywords: Stress factors, stress coping, music instructors