İstanbul ve Nevşehir`de Alevi-Sünni evliliklerinin antropolojik açıdan incelenmesi

Abstract

Araştırma Alevi-Sünni evliliği üzerinedir. Buna göre evli çiftlerin aile yapıları, farklı bir gelenek ve mezhebin evlilik üzerine etkileri, neler yaşadıkları, ailelerden ve çevreden alınan tepkiler, çocukların kültürlemesi gibi soruların merakıyla konu ele alınmıştır. Masa başı kaynak çalışması, yaklaşık iki ay süren bir alan araştırmasıyla tamamlanmıştır. İstanbul ve Nevşehir'de, 15 çiftle yani 30 kişiyle derinlemesine görüşme yöntemiyle, çaprazlama bir araştırma yapılmıştır. Çiftlerden bazıları Alevi erkek-Sünni kadın ve bazıları Alevi kadın-Sünni erkek idi. Bilgi kaynaklarına çevremin yardımları ve kartopu yöntemiyle ulaşılmıştır.Araştırma neticesinde dört ana sonuca ulaşılmıştır. İlk olarak dış evliliklerin ve şehir hayatının, Alevi ve Sünnilerin geleneksel yapılarını değişime uğrattığıdır. Bu etkileşimle, farklılıklar değişime uğramıştır. İkincisi, Türkiye'deki yaygınlığı sebebiyle Sünni kimliğin Alevilikten daha çok tercih edildiği ve baskın kimlik özelliğinden diğer kimliklerin ondan kültürlendiği söylenebilir. Ayrıca, erkek egemenliği olarak açıklanan ataerkil yapının evlilik müessesinde baskın bir rol oynadığı ve evliliğin merkezini oluşturduğu söylenebilir. Çünkü ister Alevi erkek-Sünni kadın, ister Sünni erkek-Alevi kadın evliliğinde, erkeğin geleneklerinin daha baskın olduğu gözlemlenmiştir. Son olarak, bazı çiftler anaerkil bir yapıyla kadının gelenekleri üzerine bir evlilik benimsemişlerdi. Kadınların maddi özgürlükleri ve geniş bir sosyal çevreye sahip olmaları dikkat çekmiştir. Ancak tüm bu bulguların iç evliliklerde veya aynı grup evliliklerinde elde edilebileceği muhtemeldir. En nihayetinde denilebilir ki, Alevi-Sünni evlilikleri farklı mezheplerin ve farklı geleneklerin şekillendirdiği bir evlilik olmaktan çok, iki farklı bireyin izdivaçları üzerine kurulmuştur ve her tür evlilikte yaşanan olumlu/olumsuz akıbetler burada da gözlenebilmektedir.Araştırmanın giriş bölümünde konu hakkındaki temel kavramlar, Alevi ve Sünnilerin Türk tarihi içerisinde geçirdikleri evreler ve aynı zamanda her iki dinin karma evliliğe bakış açılarını ihtiva etmektedir. İkinci bölüm, araştırmanın yöntemi ve araştırmanın etik boyutu hakkındadır. Ardından, derinlemesine görüşmelerden yapılan alıntılar ve bulgular sunulmaktadır. Dördüncü bölümde, bulgular analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Bundan sonra ise, ulaşılan sonuçlar ve öneriler irdelenmiştir. En nihayetinde ekler bölümünde haritalar, alan araştırmasından fotoğraflar, görüşme soruları, basında çıkan haberler, Alevi şiirleri, açıklayıcı sözlük, araştırma takvimi, araştırma bütçesi ve kişisel özgeçmiş bulunmaktadır.

My research is about Alevi-Sünni marriages. The topic of the research is about couples opinions, what they experienced trough their marriages, the impact of the family structure and environment to an intermarriage between an Alevi and a Sunni, the family?s reactions and the religious orientation of the couples from these mixed marriages. The main technique used in the research is in-depth interview and approximately two months observation in field. In-depth interviews were held 15 couples. Some of these couples were Alevi man-Sunni woman, and some were Alevi woman-Sunni man. By this view, I did a crosswise research. My research was applied in two cities: İstanbul and Nevşehir. My family?s contact, my own research and snowball procedure were applied to reach the informants.I reached four main results upon the complexion of my research. Firstly, there is a relation between intermarriages and cosmopolitan urban life because of Alevis and Sünnis? traditional structure dissolved. We can say that, due to this change there is an increase in mixed marriages. Secondly, the Sünni identity is more prefered to than Alevi one because the first bring more benefit in Turkey. Another result as we are familiar is that, to be a man has got more advantages in our society?s taboos due to patriarchy. So we can say that to be a man is a good privilege in intermarriages. Because man?s tradition and man?s religion could be the center of the marriage. On the other hand, some mixed marriages are centered upon woman?s traditions and religion. I think that the power of money is an important fact.The introduction of the research contains the main concepts about the subject, the Alevi and Sünni events trough the Turkish history as well as the view of both religions towards mixed marriages. The second section is about the research?s methods and the ethical dimension is discussed. Then I present the findings with quotations from in-depth interviews. In the forth section, the findings from the in-depth are analyzed and interpreted. After this, I present the issues reached from the interpretations and final suggestions. Finally, the appendix contains maps, photographs from the field, interview questions and samples, press news, Alevi poems, glossary, research calendar, research budget, personal curriculum vitae.