Osmanlı-Floransa ilişkileri: XV-XVI. yüzyıl

Abstract

Osmanlılar ve İtalyan şehir devletleri arasındaki ilişkiler Osmanlı ve Akdeniz tarihinin önemli bir bölümünü oluşturur. Bilhassa Venedik ve Ceneviz'le olan inişli çıkışlı ilişkilerin çok kritik bir devresinde Osmanlı-Floransa münasebetleri başladı. İtalya Yarımadası'nda Toskana Bölgesinin merkezi olan Floransa XV. ve XVI. yüzyıllarda Avrupa'nın en müreffeh ve gelişmiş şehirlerinden biri durumundaydı. Bu zenginliğin başlıca nedenlerinden biri de Osmanlı Devleti ile yapılan ticaretti. Özellikle, ilim ve sanatın koruyucuları olarak bilinen Medici sülalesi ile Osmanlılar arasındaki bu siyasi-ticari ilişkiler düzenli olarak yaklaşık 100 yıl kadar devam etti.Osmanlıca kayıtlarda Florentin, Fiorentin, Flordin vb. yazımlarla karşımıza çıkan Floransa, Osmanlı Devleti'nin XV. yüzyıldaki İtalya siyasetinde önemli bir yer tuttu. Aynı dönemde iki ülke arasında çok önemli siyasi gelişmeler yaşandı. Fatih Sultan Mehmed'den başlayarak Osmanlı Sultanlarından ticari imtiyazlar elde eden Floransa, Osmanlılar için bilhassa Venedik'e karşı bir müttefik durumundaydı. Bundan yararlanan Floransalı tacirler uzun süre İstanbul ve Bursa'da ipek ticareti ile meşgul oldular. Fakat II. Süleyman döneminde sorunlar yaşandı ve 1566 yılında İstanbul'dan kovuldular. Bu tarihten sonra XVI. yüzyıl boyunca ilişkiler bir daha düzeltilemedi.Çalışmada iki ülke arasındaki siyasi ve ticari ilişkilerde Bursa Şer`iye Sicilleri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Floransa Devlet Arşivi'nde bulunan Osmanlılar ile ilgili kayıtlardan yararlanıldı. Gerek ülkemizde gerekse yurtdışında Osmanlı Devleti ile İtalyan devletleri arasındaki ilişkiler özellikle Venedik ve Ceneviz devletleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çalışma ile birlikte Osmanlı-İtalya ilişkilerinin önemli bir bölümü olan Osmanlı-Floransa ilişkileri ayrıntılı biçimde ortaya konmuş oldu.

The relations between Ottoman Empire and Italian city states is an important part of Ottoman and Mediterranean history. In particular, Ottoman-Florentine relations had begun in a critical period of relations of Ottoman Empire with Venice and Genoa, in the 15th century. As the centre of Tuscan region in central Italy, Florence was one of the most prosperous and developed cities in the 15th and 16th centuries. We can assert that one of the main reasons for this wealth is the commerce with Ottoman Empire. Especially the political and commercial relations between Ottoman Empire and the Medici family, known as the patrons of art and science, continued regularly about a hundred year.Florentine Republic, which is found as Florentin, Fiorentin and Flordin etc. in Ottoman archival documents, had a important place in the policy of Ottoman Empire towards Italy in the 15th century. At the same period, very important political developments took place between these two states. Florence, which obtained some commercial privileges dating from Mehmed II, was especially an ally for Ottoman Empire against Venice. Taking advantage of this Florentine merchants were engaged for a long time in the silk trade in İstanbul and Bursa. But because of the some troubles between two state they were expelled from Istanbul in 1566 by Suleiman II. After this date the relations were never recovered during the 16th century.In this study, to be able to find out the political and commercial relations between two states was utilized from the archival sources as the Prime Ministry Ottoman Archives in Istanbul, Florentine State Archive and Court Records of Bursa. Both in Turkey and abroad the relations between Ottoman Empire and Italian city states have especially focused on Venice and Genoa. With this study Ottoman-Florentine relations, that is a most important part of Ottoman-Italian relations, is brought out in detailed.