Pendik bölgesinde görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, mesleki kıdem, branş, okul türü, sınıflardaki ortalama öğrenci sayısı, okulun bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik durumu, çalışma ortamından memnuniyet durumu, üstlerinden takdir görme durumu, mesleki açıdan verim düzeyini değerlendirme, mesleği isteyerek yapma durumu ve mesleki açıdan manevi doyumu değerlendirme değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla yapılmış betimsel bir araştırmadır.Bu araştırmanın evrenini, İstanbul ili Pendik ilçesi sınırları içerisinde bulunan 67 ilköğretim ve 18 ortaöğretim kurumunda görevli 4048 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırmanın örneklemine, random tekniği ile Pendik ilçesinde görevli öğretmenler?Küme Örnekleme? yöntemi ile seçilmiştir. Örneklem, ilköğretim okullarında görev yapan 270 öğretmen ve ortaöğretim okullarında görev yapan 134 öğretmen olmak üzere toplam 404 kişidir.Araştırmada, veriler, iki bölümden oluşan bir anket (Ek-I) aracılığı ile toplanmıştır. Anketin ilk bölümü araştırmacı tarafından geliştirilen, ankete katılan öğretmenlerin kişisel bilgilerinin yer aldığı Kişisel Bilgi Formu' dur. Anketin ikinci bölümünde ise öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini ölçmek üzere Maslach Tükenmişlik Envanteri (Maslach Burnout Invertory) kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS 13,0 programından yararlanılmıştır. Araştırma için frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( x ), t testi ve tek yönlü varyans analizi (F) hesaplanmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; yaş, medeni durum, mezuniyet durumu, mesleki kıdem, branş, sınıflardaki öğrenci sayısı, çevrenin sosyo-ekonomik durumu, çalışılan ortamdan memnuniyet, üstlerinden takdir görme, mesleğini isteyerek yapma, işinden manevi doyum alma durumu, meslekte verimlilik, öğretmenlerde tükenmişlik düzeylerini artıran değişkenlerdir. Cinsiyet, çalışılan okul türü, tükenmişliği önemli ölçüde etkileyen bir faktör değildir.Anahtar Sözcükler: Tükenmişlik, kişisel başarı, duyarsızlaşma, duygusal tükenme

This research is a descriptive study which has been performed to determine whether primary and secondary school teachers? levels of occupational burnout can differ according to the variables such as age, sex, marital status, educational background, number of years spent teaching, branch, school types, average number of students in the classroom, socioeconomic situation of the school environment, pleasantness of the work environment, be approved by the administrators, level of professional accomplishment, willingnes for teaching and moral satisfaction.This research was done by surveying the 4048 teachers from 67 primary and 18 secondary schools, in Pendik district within Istanbul. The teachers are randomly selected as the samples of the research by the method of ?Group Sampling?. The sample consisted of 404 teachers, from primary (n=270) and secondary (n=134) schools.In the research, the data were accumulated by means of a survey that contains two separate parts. The first part includes Personal Information Form which was improved by the investigator, and in the second part Maslach Burnout Invertory was applied to measure the teachers burnout levels.For evaluating the data gathered from the study, SPSS 13.0 program were used. For the research, frequency (f), percent (%), mean ( x ), one-way variance analysis (F) and t-test were used.According to the results found out from the research, following variables increase the level of teachers burnout: age, marital status, educational background, number of years spent teaching, branch, average number of students in the classroom, socioeconomic situation of the environment, pleasantness of the work environment, be approved by the administrators, level of professional accomplishment, willingnes for teaching and moral satisfaction. Age and the school types are not the factors which significantly affect teachers burnout levels.Key words: burnout, personal accomplishment, desensitization, emotional exhaustion, depersonalization