Özel okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin, transaksiyonel analiz kuramı çerçevesinde, birbirlerinde gözlemledikleri ve birbirlerinde bekledikleri ego durumlarının karşılaştırılması

Abstract

Planlanan bu araştırmada genel amaç; özel ilköğretim ve lise yöneticilerinin ve öğretmenlerinin birbirlerinde algıladıkları ego durumları ile birbirlerinde bekledikleri ego durumları arasındaki farklıkları incelemektir.Araştırma, özel okul yönetici ve öğretmenlerinin cinsiyeti, çalıştıkları okul türü, meslekteki görev süreleri ve çalıştığı kurumdaki görev süreleri ile ego durumları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını test etmek üzere ilişkisel tarama modeline göre hazırlanmıştır.Araştırmanın evrenini İstanbul İli'nin Anadolu Yakası'nda yer alan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı özel ilköğretim ve liselerinde görev yapan okul müdürleri, okul müdür yardımcıları ve öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma bu genel evren içinden seçilen 11 özel okul örneklemi üzerinde sınanmıştır. Çalışmanın gerçekleştirildiği özel ilköğretim ve özel liseleri, Kartal, Kadıköy, Ümraniye, Maltepe, Üsküdar İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri listesinden tesadüfi örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubunu 2007-2008 Eğitim Öğretim yılında görev yapmakta olan 205' i bayan 55'i erkek öğretmen olmak üzere toplam 260 öğretmen ve 35'i kadın ve 40' ı erkek toplam 75 yönetici oluşturmaktadır.Araştırmada veri toplama araçları olarak bir ölçek ve bu ölçekte yer alan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Öğretmenlere, algıladıkları yöneticilere ait ego durumlarını belirlemek amacıyla ?Ego Durumları Ölçeği (EDÖ)? ve ideallerindeki yöneticilere ait ego durumlarını belirlemek amacıyla ?Ego Durumları Ölçeği(EDÖ)? kullanılmıştır (Ek3-Ek4). Aynı ölçek yöneticilere, algıladıkları ve ideallerindeki öğretmenler için uygulanmıştır (Ek1-Ek2).Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri SPSS for Windows 15.00 versiyonu kullanılarak yapılmıştır. Araştırmada veri türlerine göre; ilişkisiz grup t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Anova ve Kruskall Walliste anlamlı fark çıktığında ikili gruplar arasındaki farklılığı saptamak üzere tamamlayıcı hesaplardan Scheffe testi, Benferonni Düzeltmeli Mann Whitney U testi kullanılmıştır. İstatistiklerin manidarlıkları .05 ve .001 olarak kabul edilmiş ve değerlerin bunlardan küçük olması anlamlılık olarak değerlendirilmiştir.Sonuçta; öğretmenlerin, gerek halihazırda gözlemledikleri gerekse idealize ettikleri okul müdürlerini değerlendirmelerinde, cinsiyet değişkeninin, ideal müdür DÇ (Doğal Çocuk) ego durumu dışında farklılık yaratan bir değişken olmadığı görülmüştür. Aynı durum, okul müdür yardımcılarını değerlendirmede de söz konusudur.Öğretmenlerin, gözlemlenen okul müdürünü değerlendirmelerinde, görev yaptıkları okul türünün, farklılık yaratan bir değişken olmadığı, ancak ideal müdür ve yardımcılarını değerlendirmede, Eleştirel Ana baba, Yetişkin ve Doğal Çocuk ego durumları bakımından anlamlı farklılık yaratan bir değişken olduğu görülmüştür.Öğretmenlerin, gerek gözlemlenen gerekse idealize edilen okul müdür yardımcılarını değerlendirmelerinde ise, okul türünün anlamlı farklılıklar yaratan bir değişken olduğu görülmüştür.Öğretmenlerin, hem gözlemlenen hem de idealize edilen bakımından, gerek okul müdürlerini gerekse müdür yardımcılarını değerlendirmelerinde, çalıştıkları kurumdaki görev sürelerinin de meslekteki görev sürelerinin de anlamlı fark yaratacak bir değişken olmadığı görülmüştür.Okul yöneticilerinin öğretmenleri değerlendirmeleriyle ilgili sonuçları bakıldığında ise; okul yöneticilerinin cinsiyetlerinin, öğretmenleri değerlendirmede anlamlı farklılıklar yaratan bir etmen olmadığı görülmüştür.Okul yöneticilerinin görev yaptıkları okul türünün, öğretmenleri değerlendirmede anlamlı farklılıklar ortaya koyan bir değişken olduğu görülmüştür.Son olarak da okul yöneticilerinin, gerek çalıştıkları kurumdaki görev sürelerinin gerekse meslekteki görev sürelerinin, öğretmenleri değerlendirmede anlamlı farklılıklar yaratacak bir etmen olmadığı görülmüştür.

The main objective of this study is to examine the differences between the perceptions of private primary and high school administrators and teachers on the ego states perceived and expected in each other.In this study, correlational survey method is used to determine whether there are statistically significant relationships between the ego state of private primary and high school administrators and teachers and their demographic characteristics such as sex, school type, professional seniority, and school seniority.The population of this study consists of school principals, vice principals and teachers working at private primary and high schools attached to the National Education Ministry on the Anatolian side in İstanbul. Eleven of the private schools in Kartal, Kadıköy, Ümraniye, Maltepe, and Üsküdar are chosen as the sample group using random sampling method. The sample group consists of 260 teachers, 205 of whom are female and 55 of whom are male, and 75 administrators, 35 of whom are female and 40 of whom are male.The survey instrument embodied two separate tools. In order to obtain data on individual demographic characteristics, a question-form was used. In order to obtain data on how the teachers perceive the ego states of the administrators, the ?Ego States Scale? (EDÖ) was used. And in order to obtain data on the ideal ego state of administrators according to the teachers, the ?Ego States Scale? (EDÖ) was used (Annexes 3-4). The same scale was administered to the administrators in order to obtain data on how they perceive the teachers and on what an ideal teacher is like according to them (Annexes 1-2).The results of the study are as follows:The sex variable is not differentiating in teachers? evaluations of the either perceived or idealized principal, except in the ?natural child? ego state of the ideal principal. The same is valid for the evaluation of the vice principals.The school type variable is not differentiating in teachers? evaluations of the perceived principal. However, in teachers? evaluations of the ideal principals and vice principals it is a differentiating variable in the ?criticizing parents?, ?adult?, and ?natural child? ego states.The school type variable is differentiating in teachers? evaluations of both the perceived and the ideal principals and vice principals.The professional seniority and the school seniority variables are not differentiating in teachers? evaluations of either the perceived or ideal principals and vice principals.The sex variable is not differentiating in administrators? evaluations of the teachers.The school type variable is differentiating in administrators? evaluations of the teachers.Finally, neither the school seniority nor the professional seniority of the administrators are differentiating variables in administrators? evaluations of the teachers.