Diyarbakır`ın Bismil kırsalında kadınlar arası komşuluk ve akrabalık ilişkileri

Abstract

Bu araştırma, Diyarbakır'ın Bismil kırsalında yaşayan Kürt kadınların komşuluk ve akrabalık ilişkileriyle yarattıkları sosyal ağlar üzerine bir alan araştırmasıdır. Kadınların sosyal statülerini analiz ederek sosyal ağları anlamaya çalışan araştırmada kadınlar arası ilişkiler ön plana çıkarılmıştır. ?Kapısız Köy? olarak isimlendirdiğim köyde aile tiplerinden geniş aile kavramı gözlemlendiği için ilişkiler birden fazla kadının aile içinde ve dışında aile terminojileri kullanılarak konumunu incelemiştir. Kadınların akrabalık ilişkilerinin dışında komşuluk ilişkileriyle oluşturdukları hane dışı sosyal ağlar araştırmanın diğer bir dalıdır. Tüm bu sosyal ağlar kadının köydeki konumunu tanımlamaya çalışmak amacıyla gözlemlenilmiş ve değerlendirilmiştir.Mayıs-Eylül 2006 tarihleri arasında yapılan beş aylık alan araştırmasının sonucu olan çalışmada katılımlı gözlem yöntemi sürdürülerek kadın iletişim ağları toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden bir bakış açısıyla incelenmiştir. Alana çıkmadan önce hazırlanmış olan yapılandırılmış görüşme formları alanda bir ay süresince yapılan gözlem sonucunda tekrar düzenlenmiştir. Görüşmeler sırasında görüşmecilerin kayıt cihazı istememesi üzerine soruların cevapları not tutularak kaydedilmiştir. Toplam 124 kadınla yapılan görüşmelerde sadece beş adet ses kaydı yapılmıştır. Kadınların geçmiş ve günlük deneyimlerinin de kullanıldığı araştırmada, grup görüşmelerinden de faydalanılarak köy kadınlarının dünyasına bir ışık tutulmaya çalışılmıştır.Çalışma sonucu ortaya çıkan bulgular kadınların evlilik yoluyla katıldıkları ailede rollerinin belli aralıklarla değiştiği yolundadır. Genç bir kız evlenerek girdiği ailede önce gelin daha sonra çocuk doğurmasıyla birlikte geleceğin kaynanası konumuna geçmektedir. Belli bir kısır döngü içinde yer alan kadınlar gelin olarak hizmet eden, kaynana olarak hizmet edilen durumuna geçiş yaparak bu rollerinde hâkimiyet alanı olarak yeni bir alan açmaktadır. Bu statü geçişleri hem aile hem de hane dışında kadınların sosyal ilişkilerini etkilemekte ve sürekli olarak yeniden yapılandırmaktadır.Tüm bu sosyal ağlar kadınların yeni deneyimleriyle tekrar tekrar yapılanmakta, sistem nesiller arası sürmektedir.

This fieldwork was carried out in the providence of Diyarbakır in the rural area of Bismil of May and September 2006. The research focuses on the social networks of Kurdish village women. The relation between the family members and the neighbors are analyzed from the women? point of view. The relations between the women in the family or outside the family are adducing the statue roles of each woman. The statuses of the women depend on the age, kinship, marital state, and the number and the sex of her children. All these factors and relations are not constant; thereby the roles of the women are changing throughout their lifetime affecting their status in their home and in public. This research tries to view the dynamics of these relations from a gender perspective.The pseudonym given to the village is ?Kapısız Köyü? which in Turkish literally means ?Doorless Village?. The first reason for choosing this pseudonym is that the relations are so close that women can freely visit each other without invitation. Thus, the pseudonym has a metaphoric meaning. The other reason is that because of the hot climate villagers do not close their doors, but leave them open in the summer; with only a curtain at the door.The questionnaire prepared was re-edited in the field. During the fieldwork, I interviewed 124 women, but only five of them let me use voice recorder. The daily observations, experiences, and memories were used, as the main sources of data collection to highlight and understand the village women?s world.The conclusion of the research connotes that through marriage a woman?s role is changing throughout her life. A woman first becomes a bride, and then by giving birth she becomes a mother, and after years past becomes a mother-in-law. This can be described as a passage from being a servant to being the one who is served. All these life stages have different roles, responsibilities and imply status changes within and outside the family. Every new role is reconstructing the relations among women themselves.