Çoğul modernlikler: Musevi tüketicilerin ritüel tüketimleri

Abstract

Çoğul modernlikler teorisi, her toplumun kendi içsel dinamiklerine öncelik vererek toplumların özgün bir yapı olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmekte ve tek tipleştirici modernleşme süreçlerine itiraz etmektedir. Türkiye de çoklu kültürel yapısıyla kendi özgün modernleşme sürecini deneyimlemiştir. Ancak Türkiye'de (çoğul) modernlik kavramı, daha çok İslam dini üzerinden ele alınmıştır. Bu sebeple bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin modernleşme sürecini, İslam dışındaki bir din odağını temsil eden Türkiye Yahudileri yönünden ele almak ve bu sürecin, din ve din dışı pratikleri birlikte sunan ritüel tüketim odağında tüketim pratiklerini nasıl etkilediğini ve pratiklere yüklenen anlamları irdelemektir. İzmir ve İstanbul'da toplam 14 katılımcıdan derinlemesine mülakat tekniğiyle, düğünlerden gözlem yöntemiyle ve çeşitli kaynaklardan resimler aracılığıyla veri toplanmış ve fenomenoloji yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Türkiye Yahudilerinin katmanlı bir kimlik yapısı gösterdiği ortaya konulmuştur. Bu katmanlı yapı merkezde Yahudi kimliğinin korunduğu temel yapıdan eksende etkileşimin olduğu cemaat içi alana doğru, modernden postmoderne bir yapı göstermektedir. Modernite, temel kimliğin korunmasında araçsallaştırılmaktadır. Nesne, eylem ve yapıların meşrulaştırılması ve ötekileştirilmesi mekanizmasıyla kimlik katmanları arasında katı ve geçirgen sınır yapıları oluşturulduğu bulunmuştur.

Multiple modernities theory gives priority to the internal dynamics of each society indicating that each society has to be evaluated as a unique structure and it opposes to uniforming modernization processes. Turkey experienced its own unique modernization process with its own multi-cultural structure. However (multiple) modernity concept is evaluated mostly in terms of Islam religion. For this reason the aim of this study is to evaluate Turkey's modernization period in terms of Turkish Jews which represents a field outer than Islam and to analyze this process' effect on consumption practices in focus of ritual consumption bringing religious and profane practices together and meanings attaching to practices. Data were collected from 14 people in İzmir and İstanbul through in-depth interviews, observation from weddings and pictures from sources and they were analyzed with phenomenology method. At the end of the research it was found that Turkish Jews have a layered identity structure. This layered structure shows modern to postmodern specifications from core domain in which Jewish identity is protected to in between community domain in which interplay is realized. Modernity is instrumentalized to protect core identity. Solid and permeable boundary structures are created between identity layers through legitimization and otherization mechanism of objects, practices and structures.