Okul öncesi çocukların paylaşma, yardımlaşma ve rahatlatma becerilerini geliştirme programının etkililiğinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı dört-beş yaşındaki çocukların yardımlaşma, paylaşma verahatlatma davranışlarını geliştirmeye yönelik bir programın oluşturulması, uygulanması,etkililiğinin değerlendirilmesi ve bu becerilerin sosyal bilgi işleme ve duygu tanımabecerileri ile ilişkisinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda olumlu sosyal becerilerve bilişsel becerilere yönelik bir program geliştirilmiş ve çocuklara altı modülden oluşanüç haftalık bir eğitim verilmiştir. Eğitim programı kapsamında çocuklarla her haftayardımlaşma, paylaşma ve rahatlatma davranışlarını arttıracak etkinliklergerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaya dört-beş yaşlarında anaokuluna devam eden 57müdahale, 39 kontrol grubunda olmak üzere toplam 96 çocuk katılmıştır. Araştırmakapsamında hem çocuklardan bireysel ölçümler alınmış, hem de ebeveynler veöğretmenlerden çocukların olumlu sosyal davranışlarını değerlendirmeleri istenmiştir.Elde edilen sonuçlar, uygulanan sosyal beceri geliştirme programının hem çocuklardanalınan ölçümlerde hem de ebeveyn ve öğretmen bildirimlerinde anlamlı bir farklılaşmayarattığını göstermektedir. Programın uygulandığı gruptaki çocukların yardımlaşma,paylaşma, rahatlatma davranışlarının, duygu tanıma becerilerinin ve olumsuz bir durumakarşı verdikleri sakin yanıtların arttığı tespit edilmiştir. Ebeveyn ve öğretmenlerdenalınan bildirimlerde de sosyal beceri geliştirme programı uygulanan grubun aldığıpuanların, kontrol grubunun aldığı puanlardan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksekolduğu bulunmuştur. Bu nedenle çocuklardan alınan ölçümler ile ebeveynler veöğretmenlerden alınan ölçümlerin tutarlı olduğunu, uygulanan programın çocuklarınsosyal becerileri üzerinde etkili olduğunu söylemek mümkündür. Çalışma kapsamındaaynı zamanda çocukların olumlu sosyal davranışları ve bilişsel becerilerinin demografiközelliklerle ilişkili olup olmadığı incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar, cinsiyet, yaş,kardeşe sahip olma ve annenin eğitim düzeyinin bu davranışlar ve beceriler üzerinde enetkili değişkenler olduğunu göstermiştir.

The purpose of this study, develop a program to improve helping, sharing andcomforting behaviors of children aged 4 to 5 and evaluate this program's effectiveness.Also, the effects' of social information processing and emotional recognition skills onchildren's prosocial behavior were examined. For this reason, Play-Based SocialEnhancement Program has been developed to increase children's prosocial behaviors.This program consists of six modules, was implemented for three weeks. Total of 96children aging between 32-64 month participated in this study. As 57 of 96 participantscomposed the experimental group the rest children composed the control group. As formeasuring prosocial behavior, parents' and teachers' reports on questionnaires were usedand children evaluated with individual assessment different tasks. Pretest-posttest controlgroup designed has been used in this study. The results show that the social skillsenhancement program produces statistically meaningful difference both in measurestaken from children's assessment and in parent and teacher reports. It has been revealedthat children in the experimental group have increased helping, sharing and comfortingbehaviors, emotional comprehension skills and quiet responses in a negative situation.Similar to children's assessment, parent's and teacher's reports show that experimentalgroup scores were observed to be statistically significantly higher than the control group.Measures taken from children are consistent with measures taken from parents andteachers. Therefore these results demonstrate that the social skills enhancement programimproves prosocial behaviors and cognitive skills of preschool children. The study alsoexamined whether prosocial behaviors and cognitive skills of children are related todemographic characteristics. Results showed that gender, age, having a sibling, andmaternal education level were the most influential variables on prosocial behaviors andcognitive skills.