Mystical Inspirations of Abstract Expressionist Painting

Abstract

Bu çalışmada, soyut sanatın, özellikle soyut dışavurumcu akımın içinde yer alan aksiyon ressamlarının yaratım sürecindeki mistik deneyimlerinin izlerinin sürülmesi amaçlanmıştır. Sanatçıların mistik esin kaynaklarını izleyebilmek amacıyla öncelikle, mistisizmin gerek tek tanrılı gerek çok tanrılı dinlerin tasavvuf felsefesini yansıtan bir kavram olduğu görüşünden hareketle, Doğu ve Batı gizemciliği, coğrafi yaygınlık ölçeğinde, (1) Uzak Doğu: Tao, Brahman, Tantrik ve Zen, (2) Batı: Hıristiyan ve Kabala ve (3) Orta Doğu: Zerdüşt ve Sufi sınıflaması yapılarak irdelenmeye çalışılmıştır. Bu sınıflamada yer alanların tümünün içe dönük mistisimde birleştikleri gözlenmektedir.Bir sanat eserinin sanatçının sadece algılama veya imgeleme gibi doğuştan getirdiği iç güçlerini yansıtan ürün olarak tanımlanamayacağı, sanatçının esas olarak ulaşmak istediğinin ruhsal bir arınma olduğu belirtilmektedir. Arketipler ve kolektif bilinçaltı kavramlarıyla ilişkilendirilen Carl Gustav Jung'un yaklaşımlarının, mitosların ve rüyaların yanı sıra, sanat eserlerininin de etkili bir biçimde yorumlanmasına katkı sağladığı görülmektedir. Jung'a göre, yaratım sürecinde sanatçı yalnız kendi özüne ulaşmakla kalmayıp, inanç sistemlerinin belirlediği ideal hedeflere de varmaktadır. Yaratıcılık ile mistisizmin her ikisinde `ben` ve `ben olmayan` karşıtlığı birlikte varolmaktadır. Bu varoluş, vecd halinde gerçekleşmektedir.Doğayı göründüğü gibi tasvir etmenin yerine yaratıcılıklarını ve farkındalıklarını herhangi bir rezervasyon koymaksızın eserlerine yansıtmaya başlayan soyut sanatın aksiyon resmi akımının içinde aşkın inanışların yer almasının önemi, bu akımın öncülerinden olan Pollock, Rothko ve Newman tarafından özellikle vurgulanmakta; ulu sanatı yaratma arayışında oldukları belirtilmektedir. Literatür destekli benzer çalışmalara katkı sağlaması amacıyla, Jackson Pollock, Bernett Newman, Robert Motherwell, Mark Rothko, Wols, Georges Mathieu'nun yanı sıra M. Zahit Büyükişliyen, Sabri Berkel gibi Soyut Dışavurumculuğun hem dünyadaki hem Türkiye'deki öncülerinin mistik esinlenmeleri, yaratım sürecindeki eylemlerinde, söylemlerinde, ürünlerinde ve izleyiciyle buluşmalarında işaretlenmeye çalışılmıştır.

Action painting refers to a style within abstract art, especially abstract expressionist movement. In this study, it is aimed to trace the mystical experiences of the action painters in their creation process. In art literature, the abstract expressionist art movement emphasizes a process that creates the works of the artist without making any reservations to their creativity and awareness, and this movement also forms the basis of the action painting. In the action painting, the artwork of an artist has not been described as a product that reflects the inherent forces of nature, such as perception or imagination; but it is additionally emphasized that what the artist essentially wants to achieve is a spiritual purification. In other words, it is emphasized that the works of the action painting style not only reflect the characteristics of the abstract expressionist art movement but also the spiritual calmness; and this emphasis is explained in the search for `sublime art creation` of the artists, namely, Pollock, Rothko and Newman who are among the pioneers of this movement. These proposals accelerated the `mystic` approach in abstract expressionism. Based on this approach, in present study, attempts were made to explain the mystical experiences of some abstract expressionist painters during their creation process.It is accepted that the mysticism is a concept that reflects the mystic philosophy of both monotheistic and polytheistic religions. Mysticism is examined by taking into account the three classifications determined by the geographical prevalence scale: (1) Far East: Tao, Brahman, Tantric, and Zen, (2) West: Christian and Kabbalah, and (3) Middle East: Zarathustra and Sufi. In this study, Eastern and Western mysticism was tried to be explained by considering this classification.In the present study, the mystic inspirations of the artists who are the pioneers of Abstract Expressionism both in Turkey and in the world, namely, M. Zahit Büyükişliyen, Sabri Berkel, as well as Jackson Pollock, Bernett Newman, Robert Motherwell, Mark Rothko, Wols, Georges Mathieu, tried to be marked in terms of their actions during the creation of painting process, their discourse, their products and their meetings with audiences. It is believed that the discussions of the present study will contribute to similar works supported by the literature.