Türkiye uzun dönemli enerji planlamasında alternatif kaynakların yerinin çok parametreli değerlendirme modeli ile belirlenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Türkiye uzun dönemli (1990-2010) enerji politikasını analiz etmek ve politikada etkili olması gereken teknik, ekonomik, politik, sosyal ve çevre ile ilgili parametrelerin ışığında, yenilenebilir enerji kaynaklarının yerini tesbit etmek maksadıyla hazırlanmıştır. Önce enerji planlamasının geHşimine ve Türkiye'deki enerji planlaması çalışmalarına kısaca değinilmiştir. Daha sonra, enerji planlama ve modellemesi ile enerji politikası analizindeki başlıca yaklaşımlar anlatılmış ve Türkiye enerji sektörü yapısal yönden analiz edilmiştir. Bu amaçla, Türkiye'deki enerji kaynaklarının rezerv ve potansiyelleri ile sosyo-ekonomik durum ve enerji tüketimi ilişkisi çeşitli şekiller ve tablolarla gösterilmiş, bu konularda genel bir değerlendirme yapılmıştır. Ayrıca, Türkiye uzun dönemli enerji arzı için çok parametreli bir değerlendirme modeli kurulmuş; arz opsiyonlan belirlenip, değerlendirme parametreleri tesbit edilmiş ve anket sonuçlan yardımı ile enerji politikalarının belirlenmesinde etkili olan/olabilecek kişilerin değerlendirmeleri doğrultusunda bu parametreler puarüandınlmıştır. Bütün bu girdiler bir veri tabanına aktarılmış ve bir model kurularak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, model çıktılarından gidilerek, Türkiye uzun dönemli enerji planlamasında yenilenebilir enerji kaynaklarının yeri değerlendirilmiş ve bazı öneriler getirilmiştir. X

ABSTRACT This study has been prepared in order to examine long term (1990-2010) energy policies of Turkey and to describe the place of renewable energy resources in these policies by helping economic, technical, political, environmental and social parameters (attributes). Firstly, development of energy planning studies and their recent applications to the Turkish energy sector have been given briefly. Then, energy planning and modelling, and also main approaches to energy policy analysis have been described. It has been followed by structural analysis of Turkish energy sector. In order to do this, reserves and potentials of energy resources in Turkey and energy and socio-economic structure relations have been presented in both tabular and graphic summaries and then all analysed in general. Furthermore, a multi attribute value model has been developed to study long term Turkish energy planning. The model consists of four main stages ; attribute selection, attribute rating, option evaluation and experimentation. All the inputs have been placed into a database and results taken from it. Finally, discussion, includes comments on the place of renewable energy resources in the long term energy planning studies of Turkey by helping model results and also conclusions are consisted in it. XI