17. ve 18. YÜZYIL OSMANLI EDEBİYATINDA BAZI ARGO KULLANIMLARI

Abstract

Divan Edebiyatı muhteviyatında toplumsal ve bireysel hayatın büyük birparçası olan küfür ve argo sözcüklerinden birçok iz bulunmaktadır. Bu izlerinbulunduğu edebî verimler incelendiğinde görülmektedir ki genel olarak hem bireyhem de toplum, izahı olmayan şeyin mizahını yaparak, öfkesini, beğenisini veeleştirilerini dil aracılığıyla dışa vurarak argoya başvurur. Gerek şehrengîz, gerekhezliyyât, gerek bahnâme, gerekse mesnevi gibi birçok türün içinde kendini gösterenargo, bazen sadece eğlence amacıyla kullanılırken bazen isyan etmek gayesiyle dekullanılmıştır. Gelgelelim sanatçıların amaçlarından bağımsız olarakdeğerlendirilmesi gereken şey tüm bu argo muhteviyatının onları bir çatı altındabirleştirdiği, bu çatının da toplumsal ahlak ve toplum yaşantısı olduğu gerçeğidir.Bu çalışmada genel bir değerlendirmeyle Türk edebiyatının başından itibarenmühim bulunan birtakım örneklerin de katkısıyla 17. yüzyıl ve 18. yüzyıl klasikedebiyat alanında karşılaşılan bazı metinlerindeki argo sözcükleri incelenmiş ve bumetinlerin içinden birtakım örnekler verilerek bunlar argonun işlevsel bağlamıaçısından yorumlanmıştır. Farklı türlerdeki bu metinlerin ortak noktası ise toplumundeğer yargılarını ve mahremini argo sözcüklere yansıtmış olmalarıdır.Çalışmanın amacı mevzubahis metinlerde kullanılan argo sözcüklerle busözcüklerin hangi işlevlerle ve amaçlarla kullanıldıklarını gösterip bu kullanımlarüzerinden toplumsal değerlere ışık tutarak argonun modern Türk edebiyatına doğruevrilen klasik edebiyattaki yerini göstermeye çalışmaktır.Anahtar kelimeler: Argo, Divan Edebiyatı, Osmanlı Devleti

ABSTRACTThere are many traces of the slang and swearing words, which are a big part ofsocial and individual life in the need of Ottoman Divan Literature. When the literaryyields containing these traces are examined, it is seen that both the individual and thesociety in general resort to slang by making humor of what is not explained,expressing their anger, appreciation and criticism through language. The slang, whichmanifests itself in many genres such as city, hezliyyât, bahnâme and mesnevi, issometimes used for entertainment purposes and sometimes for reacting purposes.However, what should be evaluated regardless of the aims of artists is the fact that allthis slang needs unite them under one roof, and this roof is social morality and sociallife.In this study, with the contribution of some examples that have been importantsince the beginning of Turkish literature, slang words in some texts encountered in the17th and 18th century classical literature have been examined and some exampleshave been given and interpreted in terms of the functional context of the slang. Thecommon point of these different types of texts is that they reflect society's valuejudgments and privacy in slang words.The purpose of this study is to show the slang words used in these texts, toshow what functions and purposes these words were used for, and to shed light onsocial values through these uses, to show his place in literature.Key Words: Slang, Divan Literature, Ottoman Empire