Piyasada `pelinotu` (Absinthii herba) olarak satılan bazı bitki materyalleri üzerinde farmakope analizi çalışması

Abstract

Artemisia absinthium L, Asteraceae familyasının bir üyesi olup, çok eski zamanlardan beri antimikrobiyal özelliğinden dolayı geleneksel tıpta sıklıkla kullanılan acı özellikte bir bitkidir. Anadolu' da halk arasında midevi, kuvvet verici, iştah açıcı, ateş düşürücü, idrar artırıcı, yüksek dozlarda kurt düşürücü ve adet söktürücü olarak kullanılmaktadır. Bitkinin toprak üstü kısımları kronik ateşlerde, şişkinliklerde, karaciğer iltihabında, adet bozukluklarında kullanılırken; tentürü, hazmı kolaylaştırıcı, febrifüj, anthelmintik ve tonik olarak; çiçekleri vermifüj ve sıtmada; bitkiden elde edilen uçucu yağ ise, haricen romatizmada kullanılmıştır. Bitki üzerinde yapılan kimyasal çalışmalarda, terpenoitler, flavonoitler, kumarinler, kafeoilkinik asitler, steroller ve asetilenler gibi Artemisia cinsinin kimyasal bileşenlerinin temel sınıflarını oluşturan bileşenlere rastlanmıştır. Ayrıca bitki en az 50 farklı monoterpen ve seskiterpen yapısında bileşen içeren uçucu yağ taşımaktadır. Acı madde olarak da seskiterpen laktonlar; absintin, anabsintin, artabsin ve matrisin taşıdığı bulunmuştur.Bu çalışmada, piyasada ticari olarak pelinotu olarak satılan numunelerin, Avrupa Farmakopesi 7.0'da belirtilen kriterlere uygunluğu araştırılmıştır. Bu amaçla, 11 farklı örnek üzerinde, makroskobik ve mikroskobik incelemeler, yabancı madde, bütün kül ve asitte çözünmeyen kül tayini, kurutmada kayıp, Yüksek Performanslı İnce Tabaka Kromatografisi (YPİTK) ve uçucu yağ deneyleri yapılmış olup, Farmakope'de belirtilen değerlerle uygunluğu karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulardan hareketle, Farmakopede belirtilen standartlara, piyasada `pelinotu bitkisi` olarak satılan her örneğin uygun olmadığı ve bitkisel drog amacıyla kullanılırken istenilen etkilerinin görülemeyebileceği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Artemisia absinthium, Pelinotu, Asteraceae, Avrupa Farmakopesi 7.0, Farmakope Analizi

Artemisia absinthium L. is a member of the Asteraceae family and is a bitter plant that has been used frequently in traditional medicine because of its antimicrobial properties since ancient times. It is used as a gastric, tonic, appetizing, antipyretic, urine-enhancing, at high-dose anthelmintic and menstrual agent among the people in Anatolia. Aerial parts of the plant are used in chronic fever, bloating, liver inflammation, menstrual disorders; tincture of the plant was used as a digestive, febrifuge, anthelmintic, while tonic and the flowers are used as a vermifuge and in the treatment of malaria and the essential oil obtained from the plant was used externally in rheumatism. In the chemical studies carried out on the plant, the components that constitute the basic classes of the chemical components of the genus Artemisia such as terpenoids, flavonoids, coumarins, caffeoylquinic acids, sterols and acetylenes in the plant were found. It also contains an essential oil and having at least 50 different monoterpenes and sesquiterpenes. Sesquiterpene lactones such as; absinthin, anabsinthin, artabsihn and matrix constitute the principles of the drug.In the present study, the commercially available samples sold as wormwood were tested for compliance with the criteria set out in European Pharmacopoeia 7.0. For this purpose, macroscopic and microscopic investigations, determination of foreign matter, total ash and acid insoluble ash, loss on drying, High Performance Thin Layer Chromatography (HPTLC) and volatile oil tests were performed on 11 different samples and their compatibility with the values indicated in the Pharmacopeia were compared. Based on the findings, the standards specified in the Pharmacopoeia, it was concluded that every sample sold as `wormwood plant` in the market is not unsuitable and that the desired effects may not be seen when used as a herbal drug.Keywords: Artemisia absinthium, Wormwood, Asteraceae, European Pharmacopoeia 7.0, Pharmacopoeia Analysis