Analysıs and evaluatıon of the performance of alternatıve reımbursement agreements wıth a payer perspectıve

Abstract

Sağlık hizmetlerini iyileştirme çabaları, yalnızca Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin değil, aynı zamanda gelişmiş ülkelerin de öncelikli gündem maddesi olmaya devam etmektedir. Devletin ve politikacıların görevi insanların sağlıklı yaşamasını sağlamak ve ilaca erişimi mümkün kılmaktır. Bu sebeple her ülke kendine özgü geri ödeme sistemi geliştirmiştir. . Geri ödemede sırasıyla en önemli kriterler; klinik etkililik, güvenlik, kalite, maliyet etkililik ve ödeyebilme gücüdür. Çalışmamızda Türkiye'de 2016 yılından itibaren geçerli olan mevzuat doğrultusunda yapılan ilaç temelli pazar erişim anlaşmalarının incelenmesi ve rapor edilmesi amaçlanmıştır. Analizin gerçekleştirilebilmesi için yayınlanmış kamuoyuna açık veriler kullanılmıştır. Literatür taramaları, ilgili mevzuat, yönetmelik, duyuru, resmi kurum yayınları ve raporlar incelenmiştir. Veriler, tanımlayıcı analizler ve uzman görüşleri rapor edilmiş olup, ileri analizler için temel olması planlanmıştır. Türkiye'de ilk defa Hepatit C tedavisinde kullanılan ürünler, AGÖK çalışmaları sonucu SHFK kararlarıyla alternatif yöntemlerle 18.06.2016 tarihinden itibaren geri ödeme onayı almıştır. Güncel olarak Alternatif Geri Ödeme sürecinde 57 ilaç bulunmaktadır. Bu ilaçlardan 10 tanesi 2016 yılında 13 tanesi 2017 yılında, 24 tanesi 2018 yılında, 2019 yılında ise 10 tane ilaç Alternatif Geri Ödeme kapsamına alınmıştır. Alternatif geri ödeme yöntemleriyle Türkiye'de pazar erişimini sağlayan 39 ilaç firması bulunmaktadır. AGÖK anlaşmalarıyla alınan 57 ilacın; 35 tanesi 4A Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi'ne, 22 tanesi ise 4C Yurtdışı İlaç Fiyat Listesi'ne eklenmiştir. 4A listesinde bulunan ilaçların ise 32'si orijinal, 3 tanesi jenerik üründür. Alternatif geri ödeme modeliyle geri ödeme kapsamına alınan ilaçların çok büyük kısmının orijinal ürün olduğu görülmektedir. 4A Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesindeki ilaçlardan 11 tanesinde geri ödemede kısıtlama olmazken 24 tanesinde kısıtlamalar bulunmaktadır. 4C Yurtdışı İlaç Fiyat Listesindeki ürünlerin ise 18'inde kısıtlama bulunmaktadır. AGÖK kararlarıyla geri ödemeye alınan ilaçların hastalık bazında ayrımı yapıldığında, yoğunluğu onkoloji ilaçlarının oluşturmaktadır. Hastalık bazında incelendiğinde 13 nadir hastalıkla ilgili 16 ürünün bulunduğu görülmektedir. İndirim oranları açıklanan ürünlerin genel indirim ortalaması %33.69 olarak bulunmuştur. İndirim oranları açık olan 13 ürünün ise 8'inde liste fiyatı üzerinden %41 oranında indirim uygulanmıştır. 2016'da çıkarılan yönetmelik doğrultusunda kurulan Alternatif Geri Ödeme Komisyonu ile ilaç firmaları ve geri ödeyici kurum arasında yapılan anlaşmalarla hem ilaç harcamalarını kontrol altında tutmak hem de ihtiyaç duyulan tedaviyi daha az maliyetle hastalara ulaştırmak amaçlanmıştır. Alternatif geri ödemeyle listeye eklenen ilaçların %60'ı kanser ve bağışıklık sistemi hastalıklarıyla ilgili ilaçlardır. İlaçların liste fiyatlarına bakıldığı zaman; en düşük fiyatın 2,51 Euro, en yüksek fiyatın 7991,92 Euro, genel fiyat ortalamasının ise 1572,108 Euro olduğu görülmektedir. Genele bakıldığında Alternatif Geri Ödeme modelleriyle yapılan anlaşmaların hem kamu hem de firmalar açısından faydalı bir uygulama olduğu söylenilebilir. Ülkemizde konuyla ilgili altyapı bulunmamakla birlikte alternatif geri ödemeyle ilgili mevzuat eksikliği vardır.

The efforts to improve healthcare services remain to be an important issue in the agenda not only in the developing countries such as Turkey but also in the developed countries. The task for state and politicians is to ensure healthy life and access to drugs for individuals of a community. Thus, each country has developed an individualized reimbursement system. For Reimbursement agreements the most important criteria include clinical effectiveness, safety, quality, cost-effectiveness and ability to pay in reimbursement systems. In our study, it was aimed to evaluate, and report drug-based market access agreements performed in accordance to relevant legislations published in 2016. We used open, published data for our analyses, literature search, relevant legislations, formal publications and reports were screened. Data, descriptive analyses and expert opinion were reported in attempt to provide a basis for further analyses. In Turkey, the first products received alternative reimbursement approval by Healthcare Services Pricing Commission (HSPC) decisions at 18.06.2016 were those used in the treatment of Hepatitis C. 10 products were included to alternative reimbursement coverage in 2016 while 13 in 2017, 24 in 2018 and 10 in 2019. There are 39 pharmaceutical companies having access to Turkish market via alternative payment methods. 57 drugs purchased by alternative reimbursement agreements, 35 were included to 4A List for Drugs reimbursed while 22 were included to 4C Price List for Foreign Medicine. Of drugs included to 4A List for Drugs Reimbursed, 32 are original while 3 are generic drugs. It is seen that vast majority of drugs included to reimbursement coverage are original products. There is no restriction for 24 drugs in 4A List for Drugs Reimbursed and for 18 drugs in 4C Price List for Foreign Medicine. the oncology agents comprise majority of drugs in reimbursement coverage by decision of Alternative Reimbursement Commission when agents are classified based on disease. When assessed according to disorders, it is seen that there are 16 products related to 13 rare diseases. Mean discount rate is found as 33.69% for products in which prices are disclosed. Of 13 products with disclosed price, discount rate from list price is 41% in 8 products. By establishment of Alternative Reimbursement Commission in accordance with regulations published in 2016, it was aimed to control drug expenses and to deliver treatments with lesser cost through agreements between pharmaceutical companies and reimbursement organization. Sixty percent of drugs added to reimbursement coverage by alternative reimbursement are related with cancer and immune system disorders. When list prices are considered, it is seen that lowest price is 2.51 Euro while highest price is 7991.92 Euro with a mean price of 1572.108 Euro. In general, it should be suggested that agreements based on alternative reimbursement models are advantageous for both public and pharmaceutical companies. Although infrastructure is lacking in our country, there are deficiencies in legislations regarding alternative reimbursement.