Uranyum keşfi için katı hal iz kazıma dedektörleri ile toprak gazı radon ölçümü ve fiziksel parametrelerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Uranyum keşif çalışmalarında kullanılan temel yöntemler den biri de toprak gazında radon dedeksiyonudur. Çünkü, bu yöntem gerek genel alan araştırmalarında ve gerekse taktiksel çalışmalarda sonuca gidici, bir başka deyimle uranyum yatağını belirleyici yeteneğe sahiptir. Bu tez çalışmasında, toprak gazı radon dedeksiyonu ve ölçümü oldukça yeni bir teknik olan `iz Kazıma Yöntemi` ile yapılmış ve Enstitümüzün uranyum arama bölgesi olan Sarıcoğlu yöresinde, karelaj sistemi içinde uygu lanmıştır. Uygulama için katı hal iz kazıma filmleri 3 cm çapında, 5 cm boyunda plastik kaplara yerleşti rilmiş ve kaplar arazide yüzeyden 50 cm derinde açılan özel çukurlarda bir ay süre ile bırakılmıştır. Bu şekil de, radon ve ürünlerinin alfa radyoaktivite entegrasyonu sağlanmıştır. Bu uygulamada belirlenen radon anomalilerinin, gerek gama radyometri ve gerekse kimyasal uranyum analiz yön temleri ile belirlenen anomaliler ile tam bir uyum için de olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, iz kazıma dedektörleri- nin uygulamasında, sayım ve ölçümleri etkileyen fiziksel parametreler ayrı ayrı incelenmiştir.

SUMMARY One of the fundemental methods used in Uranium explora tions is integrated measurements of radon concentrations within the ground. In this study, measurements of radon in soil gas has been made by `Track-etch method`. We have applied this method in Sarıcaoğlu which was selected as investigation area. The method is based on long term measurement of the alpha activity of soil gas at numerous points of a given area with plastic nuclear track detectors. For this method, the cellulose nitrate film was cut into 1.2x1.2 cm pieces, numbered, and attached with tape on the bottom of a numbered plastic cup. These sampling cups were then placed upside down in holes (50 cm) over the area of investigation along the points of intersection of a grid pattern. The cups were then covered and left undisturbed for a period of 2-4 weeks in order to accumulate the tracks of the alpha particles emitted by the varying radon soil gas concentration and thus produced a reading indicative of the long term average of the radon concent ration at each grid point. In the present work, the results are in good agreement with those obtained by gamma radiometry and chemical uranium analysis. In addition, physical parameters effected the measurements were investigated.