Tarımda kullanılan fosfatlı gübrelerde uranyum ve radyum araştırması

Abstract

ÖZET Yeraltındaki fosfat depozitleri genellikle U-238 serisinin doğal radyonüklidlerini yüksek konsantrasyonlar da içerirler. Fosfat cevherlerinin çıkartılması ve işle tilmesi U-238 ve ürünlerinin, çeşitli ürünlerde ve yan ürünlerinde dağılmasını oluşturur. Bu yan ürünlerden bir tanesi de tarımda kullanılan fosfatlı gübrelerdir. Bu gübrenin tarımda kullanımı, rad- yonüklidlerin topraktan yiyecek haşatına geçmesi sonucunu verir ki buda kamuya radyasyona maruz kalma kaynakları oluşturur. Bu çalışmada biz, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde, tarımda kullanılan fosfatlı gübrelerdeki U-238 serisinin doğal radyonüklidlerinin konsantrasyonunu ölçtük. Bazı konsantrasyonlar diğerlerinden daha yüksek bulunmuştur ve bu sebeple elde edilen sonuçlar tartışılmıştır.

SUMMARY Underground phosphate deposits generally contain high concentration of the natural radionuclides of the U-238 series. Mining and processing phosphate ore redistributes U-238 and its decay products among the various products and by-products. One of the by-products is phosphate fertilizer used in agriculture. The use of this fertilizer in agriculture, resulting in uptake by the food crops of radionuclides from soil are the sources of exposure to the public. In this work we have measured the concentration of the natural radionuclides of the U-23S series in phosphate fertilizers used in agriculture at the various parts of Turkey. Some concentrations are found higher than the others and for this reason we havediscussed the results obtained.