Okul yöneticilerinin algılanan liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin çok boyutlu incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ile okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan liderlik stilleri ile yine öğretmenlerin okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi hedeflenmiş ve bu bağlamda; öğretmenlerin algılamalarına göre, okul müdürlerinin hangi liderlik stilini daha çok sergiledikleri, öğretmenlerin okul kültürü algılarının neler olduğu, sürdürümcü ve dönüşümcü liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkinin ne düzeyde olduğu ve tüm bunların öğretmenlerin demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğinin saptanması amaçlanmıştır.Araştırma, 2013-2014 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Sancaktepe ilçesindeki ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 223 öğretmen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada `Kişisel Bilgi Formu` ile Şahin (2011) tarafından geliştirilen `Okul Kültürü Ölçeği` ve yine Şahin (2009) tarafından geliştirilen `Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmada on bir alt probleme yanıt aranmış ve verilerin analizinde betimleyici frekans ve yüzde dağılımları, aritmetik ortalama, standart sapma ve standart hata değerleri, Pearson Çarpım Moment Korelâsyon Analizi, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Levene testi, Post-Hoc analizlerinden Scheffe ve Tamhane's T2 testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaya çıkan sonuçlar şu şekilde özetlenebilmektedir:•Okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan liderlik stilleri ile öğretmenlerin okul kültürü algıları arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır ve öğretmenler, okul müdürlerinin daha çok sürdürümcü, sonra da dönüşümcü liderlik stilini sergilediklerini düşünmektedirler.•Okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan liderlik stilleri, öğretmenlerin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, kıdem ve branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemekte; ancak sürdürümcü liderlik stilleri cinsiyet ve kıdem değişkenine göre, dönüşümcü liderlik stilleri ise öğretmenlerin eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermektedir.•Öğretmenlerin okul kültürü algıları yüksek düzeydedir. Özellikle de `Meslektaşlık, Kişisel Destek` ve `Gelişme Kültürü` algıları (diğer alt boyutlara göre) daha yüksektir.•Öğretmenlerin okul kültürü algıları cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ayrıca `Okul Liderliği` alt boyutu hariç tüm alt boyutlarda (Meslektaşlık-Kişisel Destek, Öğretmen İşbirliği, Gelişme Kültürü, Öğretim Kültürü) kadın öğretmenler lehine anlamlı farklılık vardır.•Öğretmenlerin okul kültürü algıları, yaş değişkenine bakımından tüm boyutlarda anlamlı farklılık göstermemektedir.•Öğretmenlerin okul kültürü algıları, eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Ancak `Okul Liderliği` alt boyutunda Lisansüstü eğitimi alan öğretmenler lehine anlamlı farklılık göstermektedir.•Öğretmenlerin okul kültürü algıları, kıdem değişkenine anlamlı bir farklılık göstermekte, mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin, okul kültürü algılarının daha yüksektir.•Öğretmenlerin okul kültürü algılarının branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Ancak `Öğretim Kültürü` alt boyutunda ise sınıf öğretmenlerinin lehine anlamlı farklılık vardır.

With this study, the relation between the leadership styles of school principals as perceived by teachers and teachers' perceptions of school culture is aimed to determine, -according to the perceptions of teachers- which leadership style the principals perform more, what the teachers' perceptions of school culture is, in what level the relation between subscriber and transformational leadership styles and school culture is and whether all those vary according to the demographic characteristics of teachers.The investigation was applied on 223 teachers working in primary and secondary school in Sancaktepe, Istanbul in 2013-2014 academic years. In this research, `Personal Information Form`, `School Culture Scale` (2011) and `Leadership Styles of School Principals` scales (2009) developed by Şahin were used. Answer were sought for eleven sub-problems in the research and descriptive frequency percentage distributions, arithmetic mean, standard deviation and standard error rates, Pearson Multitaplication Moment Correlation , t test of independent groups, unidirectional variance analysis (ANOVA), Levene test, Scheffe from Post-Hoc analyses and test from Tamhane's T2 were used in analyzing the data.The results of the research can be summarized as follows:•There is a moderate and positive significant relation between the leadership styles of school principals as received by teachers and teachers' perceptions of school culture; and teachers think that school principals perform firstly a subscriber and then a transformational leadership style.•The leadership style of school principals received by teachers don't vary according to the gender, age, level of education, seniority and variance of branch of teachers; however subscriber leadership styles according to gender and seniority variances, transformational leadership styles according to the level of education of teachers show a meaningful diversity.•Teacher' perceptions of school culture show meaningful diversity according to the gender variance. Besides, there is a meaningful diversity in all sub-dimensions `Being colleague, Personal Support `and `Development Culture` are higher (according to other sub-dimensions).•Teachers' perceptions of school culture show a meaningful diversity according to the gender variance. Besides, there is a meaningful diversity in all sub-dimensions (Bing Colleague, Personal Support, Cooperation of Teachers, Development Culture, Teaching culture) except from `School Leadership` for the benefit of the female teachers.•Teachers' perceptions of school culture don't show a meaningful diversity in terms of age variance.•Teachers' perceptions of school culture don't show a meaningful diversity according to the level of education variance. However it shows a meaningful diversity in `School Leadership` sub-dimension for the benefit of past graduated teachers.•Teachers' perceptions of school culture don't show a meaningful diversity according to seniority variance and perceptions of school culture of new teachers are higher.•Teachers' perceptions of school culture don't show a meaningful diversity according to branch variance, but there is a meaningful diversity in `Teaching Culture` sub-dimension for the benefit of classroom teachers.