Türk basınına göre Türkiye-İran ilişkileri (2000-2006)

Abstract

ÖZETBu tez çalışmasının amacı, Türk Basınına göre Türkiye ve ran ilişkilerini 2000-2006 yıllarıarasında incelemektir. Türkiye ve ran ilişkileri hakkında şimdiye kadar birçok araştırmayapılmıştır. Ancak özellikle 2000 yılından sonraki dönemde Türkiye- ran ilişkileri hakkındayazılmış fazla eser bulunmamaktadır. Tezimin konusunu oluşturan Türk Basınına göreTürkiye- ran ilişkileri (2000-2006) bu açıdan önemlidir.2000-2006 yılları arasında Türkiye ve ran ilişkileri iki döneme ayrılmaktadır. Birinci dönem2005 yılına kadar iktidarda olan Muhammed Hatemi dönemidir. kinci dönem ise 2005yılında Cumhurbaşkanı seçilen Mahmud Ahmedinecad dönemidir. ran devriminin öncüsü vekurucusu Ayetullah Humeyni'nin Batı'ya karşı dış politikası olumsuz olduğundan ran uzunbir süre Batı ile ilişkilerde zorlanmıştır. Ayetullah Humeyni'den sonra ran'ın Batı ile olanilişkileri düzelmeye başlamıştır. 1997 yılında Cumhurbaşkanı seçilen yenilikçi MuhammedHatemi döneminde ran'ın Batı politikası tamamıyla değişmiştir. Muhammed Hatemi dışpolitikada milletleri diyalog etmeye çağırdı. Kısmen de olsa Hatemi'nin bu politikası başarıyaulaşmıştır. Ayrıca ran'ın bu dönemdeki politikası Türk- ran ilişkilerinde de olumlu sonuçlarvermiştir. Hatemi döneminde Türkiye ve ran arasında birçok ekonomik ve siyasi işbirliğigerçekleşmiştir. Muhammed Hatemi 2005 yılına kadar Cumhurbaşkanlığı görevinisürdürmüştür.2005 yılında ran'ın yeni Cumhurbaşkanı muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinecadolmuştur. Mahmut Ahmedinecad dönemi ran'ın dış politikası değişmeye başlamıştır.Özellikle ABD ve Batı ülkelerinin ran'ın nükleer faaliyetleri konusundaki yaptırımlarınıAhmedinecad sert bir şekilde reddetmiştir. Ahmedinecad'ın dış politkadaki sert tavrı, Türkiyeile olan ilişkileri de olumsuz etkilemiştir. ran, devrimden sonra ABD ve Batı ile olan ilişkileribitirmişti. Mahmud Ahmedinecad dönemi eski politikanın bir devamı niteliği taşımaktadır.Bu'da hem Batı devletlerini hem de Türkiye'yi ran'dan uzaklaştırmaya başlamıştır.ran Ortadoğu'nun en önemli ülkelerinden biridir. Bu açıdan ran'ın ABD ve Batı devletleriile olan diplomatik ilişkileri Ortadoğu ülkeleri ve Türkiye'yi etkilemektedir. ran'ın ABD ileolan ilişkilerinde yaşamış olduğu sorunlar Türkiye için önem arz etmektedir. ABD'nin ran'auygulamış olduğu ekonomik ve siyasi yaptırımlar, Türk ekonomisini olumsuz etkilemektedir.Aynı şekilde Türkiye'nin Dış devletlerle diplomatik ilişkileri ran'ı etkilemektedir. 2005yılında iktidar olan Mahmud Ahmedinecad'ın dış politikadaki sert tavrı hem Türkiye hem deran için kötü daha da sonuçlar doğurabilir.Anahtar Sözcükler: Türkiye- ran ilişkileri, Türk Basını 2000-2006, Şiilik, Sünnilik.

ABSTRACTThe purpose of this study is to explore the relationships between Turkey and Iran in the yearsof 2000-2006 according to Turkish Press. Many studies have been made on the relationshipsbetween Turkey and Iran. However, after, the year 2000, a few researches have been done.The subject of thesis Turkey-Iran relationships according to Turkish Press 2000-2006), in thispoint, is important.Among 2000-2006 years, Turkey and Iran?s relations are divided into two periods. The firstperiod is Muhammad Khatami?s period which lasted until 2005. The second period isMahmoud Ahmadinejad who was elected in 2005 as President. Since the founder of Islamicrevolution, Ayatollah Khomeini?s foreign policy was negative against West, for Iran,establishing good relations with West have been very difficult. After Khomeini, thediplomatic relations have started to improve. With the election of reformist MuhammadKhatami as President in 1997, the foreign policy of Iran was extremely changed. Khatamicalled the nations of dialog in the foreign policy. Khatami?s this policy was partly successful.Also Khatami?s efforts developed the diplomatic relations with Turkey too. Much economicand political cooperation were made in Khatami?s time between Turkey and Iran. MuhammadKhatami carried on task of Presidentship until 2005.In 2005, Mahmoud Ahmadinejad, conservative candidate, became the new President. InMahmoud Ahmadinejad?s period Iran?s foreign policy has begun to change. He continued hisdefiance on nuclear issue despite USA and Western states? threats. Ahmadinejad?s harshpolicy against USA and West has negatively affected the diplomatic relations with Turkey.Iran after revolution had ended the diplomatic relations with USA and West that MahmoudAhmadinejad?s period is similar to old politics. That?s why both Western states and Turkeyhave begun to take away from Iran.Iran is one of the most important states in the Middle East. In this point, Iran?s diplomaticrelations with USA and Western states affect the Middle Eastern countries and Turkey. Iran?stroubles with USA are also significant for Turkey. US? economic and political threats on Iranaffect badly on Turkish economy. Likewise Turkey?s foreign policy affects Iran too.Mahmoud Ahmadinejad may cause bad results if he continues to behave harshly the foreignpolicy.Key Words : Turkey-Iran relations, Turkish Press 2000-2006, Shi?ia, Sunni