Sosyalizasyonda ana çocuk sağlığı hizmetleri: Torbalı örneği

Abstract

Bu araştırma sağlık hizmetlerinin 1968 yılında sosyalleş tirildiği Torbalı bölgesinde, ana çocuk sağlığı hizmetlerinin ilk ba samakta iki ayrı sağlık örgütü, Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı ile Torbalı M. S, Ocağı tarafından yürütülmesinin, ana çocuk sağlığı hizmetlerinin planlanıp geliştirilmesine ve düzeyine hangi yönde ve ne oranda etki- diğini saptamak amacı ile yapılmıştır. Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı ve Torbalı M.S. Ocağının, ana ço cuk sağlığı hizmetlerinin değerlendirilmesinde 5 yıllık hizmet süresi nin yeterli olduğu kanısına varılarak 1976, 1977, 1978,1979 ve 1980 yıllarını kapsayan bir kesitte verileri incelenmiştir. Verilerin toplanmasında Torbalı M.S. Ocağının aylık çalış ma bildirim formları ile Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı ve Torbalı - Selçuk Eğitim Araştırma Sağlık Grup Başkanlığının bölgenin sağlık ocakların dan aldığı aylık çalışma bildirim formları esas alınmış, veriler yıl lara göre değerlendirilmiştir. Elde edilen önemli bulgular şunlardır: A- Personel durumu: Torbalı A.Ç.S. Başkanlığının 5 yıl boyunca personel sa yısı yetersiz kalmıştır. Torbalı M. S, Ocağında hizmetin yürütülmesi için perso nel sayısının yetersizliği alt düzeydedir. B- Sağı tim hizmetleri: 1) Poliklinik hizmetleri Torbalı A.Ç.S. Başkanlığının, poliklinik hizmetleri ni hasta olarak ve periodik kontrollerini yaptırmak üzere başvuran gebe ve bebek muayeneleri oluşturmaktadır. 5 yılm ortalaması olarak 1 hekimin günlük yaptığı poliklinik sayısı 11.3 > gebe başına muayene sayısı 1.9, çocuk (0-6 yaş ) başıha muayene sayısı ise 1.2 dir, Torbalı M.S. Ocağında ise poliklinik hizmetleri içi ne hasta olarak başvuranlar girmekte gebe ve çocukların periodik- 76 - izlemeleri ebelerce ev ziyaretleri Birasında yapılmaktadır, 5 yılın ortalaması olarak Torbalı M.S. Ocağında bir hekimin bir günde yaptığı poliklinik sayısı Zk*7 dir. 2) Labor atu var hizmetleri: Her iki kurumdada laboratuvar hizmetleri çok yetersiz kal mıştır, Torbalı A.Ç.S, Başkanlığında poliklinik başına laboratuvar o- ranı 5 yılda ortalama binde 5 tir. Torbalı M.S. Ocağında ise laboratu var hizmetleri olarak yalnızca portör taraması amacı ile alman dışkı örneği gözükaektedirki 5 yılda ortalama sayısı ij-2? dir. C- Koruyucu Hizmetler 1) Ev ziyaretleri Torbalı A.ç.S. Başkanlığında, eğitim ve başkanlığa da vet amacı ile yapılan ev ziyareti sayısı günde bir personel için or talama 1.92 olup, % 52 oranında aile yede eğitim yapılmamıştır. Torbalı M.S, Ocağında ise gebe, bebek ve çocuk izleme ve eğitim amacı ile yapılan ev ziyaretlerinin 1 personel için günlük ortalama sayısı 4.28, izleme konusunda hizmet açığı yüzdesi ise % %9.5 tir. 2) Doğumlar Bölgede doğum yardımı hizmetleri Torbalı M.S. Ocağında büyük oranda evlerde ebeler tarafından yapılmıştır. ( 5 yılın ortala ması % 71 ) Sağlık personeli yardımı olmadan % 2.2, diğer sağlık per soneli yardımı ve hastanede olan doğum oranı ise % 26.8 dir. 3) Bağışıklama hizmetleri Bölgede bağışıklama hizmetleri büyük oranda Torbalı M.S. Ocağı tarafından gerçekleştirilmiş, iki kurumun aynı bölgede bu hizmeti vermesi duplikasyona yol açmıştır, t/) Nüfus planlaması hizmetleri Bu konudaki eğitim çalışmalarının her iki kurumda olduk ça yüksek oranda gerçekleştirildiği görülmekle beraber, uygulama çalış maları düşük düzeyde kalmıştır, Torbalı A.Ç.S. Başkanlığında yılda-11 - ortalama 57 R.İ.A., Torbalı M*S. Ocağında ise 133 R.İ.A, takılmış, bu konuda yeterli izleme yapılmamıştır, 5) Eğitim hizmetleri Her iki kurumdada eğitim hizmetleri sayısal olarak yeterli, Torbalı A.Ç.S. Başkanlığında, kurum içinde yapılan grup eğitim hizmet lerine ağırlık verildiği ancak bir grupta eğitim görenlerin sayısının olanaksız ölçüde yüksek olduğu görülmektedir. 6) Çevre sağlığı hizmetleri x Bu konuda Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı hizmet vermemekte, Tor balı M.S. Ocağının hizmetleri ise yetersiz kalmaktadır, D- Veri toplamada kullanılan değişik formlarda aynı konularda oluşan farklılıklar : Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı kendi ürettiği aynı tür hizmetle rin bildirim ve kayıtlarında değişik formlar kullanmaktadır. Eğitim hizmetlerinde 3 değişik form, bağışıklama hizmetlerinde 2 değişik form kullanılmaktadır. Tüm bölgenin ana çocuk sağlığı hizmetlerinin sağlık ocakların dan Torbalı A.Ç.S. Başkanlığına ve Torbalı Sağlık Grup Başkanlığına bildiriminde gebe, bebek, doğumla ilgili veriler farklılık göstermekte gebe sayısı, anne ölümü, düşük, canlı ve ölü doğum, bebek ölümü sayı ları Torbalı A.Ç.S. Başkanlığı ve Torbalı Sağlık Grup Başkanlığı tara fından S. ve S.Y.B.'na farklı olarak bildirilmektedir.