Raşitizmde vitamin D metabolitleri ve immun sistem bağıntısı

Abstract

ÖZET Başlıca nedeni güneş ışınlarından yeterince yararlanmamaya veya yetersiz vi tamin D alımına bağlı vitamin D eksikliği olan raşitizm çocukluk çağının önemli sağlık sorunlarından biri olarak süre gelmektedir. Raşitizm başlıca kemik sistemi olmakla beraber diğer sistemleri ilgilendiren jeneralize bir hastalıktır. Bu özellik vi tamin D'nin mineral metabolizması dışında hematolenfapoetik doku ve immun sis tem üzerine olan etkilerinden kaynaklanır. Vitamin D eksikliğine bağlı raşitizmin sık yineleyen enfeksiyonlarla birlikteliği ve vitamin D'nin son yıllarda tanımlanan immun sisteme etkileri ışığında planlanan bu çalışmada yaşlan 6 ay - 24 ay arasın da değişen 16 raşitizmi! olguda klasik biokimyasal ve radyolojik değerlendirme yön temlerinin yanısıra serum 25 (OH) D, 1,25 (OH)2 D, düzeyleri ölçülmüş, total T len fosit oranlan, yüzey immunglobulin reseptörü taşıyan B lenfosit oranlan, serum immunglobulinleri ve Zn düzeyi ile vitamin D düzeyleri arasındaki ilişki araştırılmış tır. Raşitizmli olgulardan elde edilen bu değerler, aynı yaş grubundan 15 sağlıklı ol gudan elde edilmiş sonuçlarla karşılaştınlmıştır. Hasta ve kontrol grubunun vita min D değerleri diğer parametrelerle ve her iki grubun lenfosit subgruplan dışındaki verileri birbiriyle `student t test` kullanılarak, hasta ve kontrol grubunun lenfosit şubgrup oranları ise korelasyon analizi yöntemiyle istatiksel değerlendirmeye alın mıştır. Çalışma kapsamına alınan raşitizmli olgulann, kotrol grubuna oranla daha sık enfeksiyon geçirdiği gözlenmiş, 25 (OH) D ve 1,25 (OH)2 D düzeyleri kontrol gru buna oranla anlamlı derecede düşük bulunmuştur. Raşitizm tanısında kullanılan rutin biokimyasal ölçümlerden Ca, P ve alkalen fosfataz değerleri için hasta ve kon trol grubunda istatistiksel fark saptanmamış bu durum Ca ve P metabolik dengesi nin korunmuş olmasına ve alkalen fosfataz aktivitesi için gerekli bir element olan Zn'nun raşitizm olgulardaki düşük serum düzeyine bağlanmıştır. Raşitizmli hastalardaki düşük vitamin D düzeyi total T lenfosit oranlarındaki azalmayla korelasyon göstermiş, hasta ve kontrol gruplan arasında istatistiksel an lamlı farklılık saptanmıştır. Yüzey immunglobulin reseptörü taşıyan B lenfosit oran larında ise kontrol grubuna kıyasla artış gözlenmiştir. Lenfosit populasyonlannda görülen bu değişikliklerin T hücrelerdeki, dolayısıyla immun sistemdeki yetersizlik ten kaynaklandığı kanısına vanlmıştır. 31Raşitizmi! ve sağlıklı olguların serum İmmunglobulln düzeylerinde, yine lite ratürle uyumlu olarak, farklılık gözlenmemiştir. Çalışma kapsamına alman 16 raşitizmli olgunun serum 25 (OH) D, 1,25 (OH)2 D, Zn düzeyleri ve total T lenfosit oranlan kontrol grubuna oranla belirgin azalma göstermiş, düşük serum vitamin D ve Zn düzeylerinin düşük total lenfosit oranlan ile korelasyon içinde olduğu görülmüştür. Raşitizmli hastalarda görülen immun ye tersizlikte Zn ve vitamin D eksikliğinin birlikte rol oynadığı, T lenfositlerin gelişme ve fonksiyonunda çok önemli roller üstlenen vitamin D ve başlıca metaboliti 1,25 (OH)2 D'nin bu etkide major faktör olabileceği sonucuna varılmıştır. 32