Kardiyopulmoner bypass sırasında kompleman aktivasyonu ve preoperatif kortikosteroid kullanımının etkileri

Abstract

7. ÖZET Kardiyopulmoner bypass (KPB) sırasında aktive olan kompleman sistemi ve buna bağlı nötrofil yanıtın zararlı etkilerinin engellenmesi için klinik kullanımı yaygın olan iki sentetik kortikosteroidin kompleman aktivasyonunun inhibisy onunda etkinliği, KPB uygulanan yaş ve cinsiyet yönünden randomize oluşturulmuş 10'u kadın 37 hastada 3 grup halinde incelendi. Premedikasyon ve anestezi bir protokol çerçevesinde standart tutuldu. Anestezi indüksiyonu sonrası, KPB uygulaması öncesi I. grup hastalara (n=12) 1 mg/kg deksametazon (DM) ve II. grup hastalara (n=13) 30 mg/kg metilprednizolon (MP) IV uygulandı. KPB'ın başlangıcı ile birlikte kontrol grubu dahil 3 grupta da kompleman aktivasyonu; ortalama C3 plazma düzeylerinde azalma şeklinde belirlendi (p<0.01). KPB sırasında ek C3 aktivasyonu gözlenmeyen (p>0.05) 3 grup hastada bypass bitiminde C3 kompleman komponentinin tekrar aktive olduğu ve harcandığı gözlendi. KPB bitiminde total C3 aktivasyonunun (Grup I: p<0.01, Grup II: p<0.01, Grup III: p<0.01) derecesi açısından 3 grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı (p>0.05). Buna karşın, MP uygulanan hasta grubunda ortalama C3 plazma düzeylerinin KPB sırasında ve bitiminde kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek seyrettiği bulundu (KPB 10. dk: p<0.01, KPB 30. dk: p<0.05, KPB bitimi: p<0.01). KPB sırasında ve bitiminde, DM uygulanan gruptaki ortalama plazma C3 değerleri ile kontrol grubu değerleri arasında anlamlı bir fark saptanmadı (p>0.05). KPB bitiminde hasta gruplarımızda düşük olarak bulgulanan transpulmoner lökosit sekestrasyonunun, ekstrakorporal devrede membran oksijenatör kullanımına bağlı olduğu sonucuna varıldı (Grup I: 533±135 lök/jul, Grup II: 608±156 lök/ul, Grup III: 767±174 lök//ul). Her iki kortikosteroid grubunda daha düşük lökosit sekestrasyonu izlenmesine karşın gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptandı (p>0.05). 45Plazma C4 düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı değişimin gözlenmediği KPB döneminde (p>0.05), 3 grupta da komplemanın alternatif yoldan aktive olduğu, protamin infüzyonu sonrası ise kompleman aktivasyonunun klasik yolu izlediği; C4 plazma düzeylerinde azalma olduğu bulgulandı. Ortalama C4 plazma düzeylerinde DM ve kontrol gruplarında bypass öncesine göre protamin infüzyonu sonrası gözlenen azalma istatistiksel olarak anlamlı iken (p<0.05), MP uygulanan grupta kompleman aktivasyonunun gelişmediği görüldü (p>0.05). En düşük C3 düzeyleri protamin infüzyonu sonrası elde edildi (Grup I: 58.50+6.84 mg/dl, Grup II: 76.5±10.9 mg/dl, Grup III: 54.92±5.04 mg/dl). MP uygulanan grupta protamin infüzyonu sonrası gözlenen aktivasyonun DM ve kontrol gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı biçimde daha az geliştiği bulundu [Grup I (DM): p<0.01, Grup II (MP): p<0.05, Grup III (K): p<0.01]. KPB'ın başlangıcı ile birlikte tüm gruplarda artış gösteren lökosit düzeyleri (p< 0.05) bypass sırasında değişkenlik göstermezken (p>0.05) bypass bitiminde, prebypass ve KPB 30. dk değerlerine göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu. KPB bitimi sonrası ilk örnekleme zamanında (protamin infüzyonu sonrası) göreceli bir periferal lökopeniyi işaret edebilecek bir azalma, DM ve MP gruplarında gözlenmezken (p>0.05), kontrol grubunda istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.05). Sonuç olarak; her iki kortikosteroidin prebypass kullanımının KPB sırasında gelişen kompleman aktivasyonunu inhibe etmediği, MP uygulamasının aktivasyonu azalttığı saptandı. DM'un kompleman aktivasyonu üzerinde azaltıcı yönde etkisinin açıkça bulgulanamadığı çalışmanın verilerine dayanılarak bypass öncesi MP kullanımının bir seçenek olabileceği sonucuna varıldı. 46