Aktif akciğer tüberkülozu tanısına yüksek rezolüsyonlu kompüterize tomografi (HRCT)`nin katkısı

Abstract

ÖZET Tüberküloz, son 20 yılda özellikle gelişmekte olan ülkelerin sorunu niteliğinde iken, bugün AİDS ve diğer irnmun yetmezlik tablolarındaki artışlar nedeniyle yeniden bir dünya sağlık problemi olmaya başlamıştır. Ülkemizde durum daha ciddidir ve hiçbirzaman problem gelişmiş ülkeler düzeyine indirilememiştir. Tüberküloz kontrolünde, en önemli nokta hızlı tam ve etkili tedavidir. Mycobacterium tuberculosis'in saptanmasında balgam kültürleri, balgamın direkt bakısından daha yüksek bir tam değerine sahip olmakla birlikte sonuçların elde edilmesindeki gecikmeler hala büyük bir problem oluşturmaktadır. Son yıllarda geliştirilen ileri kültür teknolojileri akciğer tüberkülozunun hızlı ve doğru tanısını amaçlamıştır. Ancak bu yöntemler pahalıdır ve bazıları da radyasyon riski taşımaktadır. İşte bu nedenle tüberküloz aktivitesini yansıtabilecek enzimarik ve radyolojik çalışmalara ihtiyaç duyulmuştur. Standart akciğer radyogramları ve konvansiyonel tomogramlar tamda yeterli bulgular sağlamasına karşın minimal eksudatif ve fîbroprodüktif lezyonlar gözden kaçabilirler. Oysa Computerize Tomografi (CT) süperpozisyonu ortadan kaldırarak aktivite tayininde konvansiyonel grafılere üstünlük sağlamaktadır. 201985 yılında kullanıma giren Yüksek Rezolüsyonlu Bilgisayarlı Tomografi (HRCT) nin akciğer parankim hastalıklarının değerlendirilmesinde hastalığın pulmoner yapı içerisindeki lokalizasyonunu göstermede konvansiyonel akciğer grafilerine ve standart CT'ye üstünlük sağladığı gösterilmiştir. Yaptığımız bu çalışmada, reaktivasyon kuşkusu taşıyan standart akciğer radyogramları ve CT'nin yem lezyonlan fibrotik değişikliklerden net olarak ayırt edemediği olgularda HRCT ile erken bronkojenik yayımın en karakteristik bulgusu olarak saptanan santrlobüler nodul ve/veya dallanan lineer yapı ve tomurcuklanan ağaç manzarası bulgularının hastalığın erken tanısına katkıda olacağı kanısına varılmıştır. Çalışmamıza alman 24 aktif akciğer tüberkülozu olgusunun HRCT bulguları değerlendirildiğinde, 16'sında santrlobüler nodul ve/veya dallanan lineer yapılar, 1 Tinde ise tomurcuklu dal manzarası saptanmıştır. HRCT noninvazif bir inceleme yöntemidir, tanıya varabilmek için bekleme süresi yoktur. Son zamanlarda geliştirilen hızlı kültür metodlanna göre de daha ucuz ve daha çok merkezde uygulanabilir olması bu incelemenin, güçlü bir tam yöntemi olabileceğim göstermektedir. 21