İleri evre küçük hücreli dışı akciğer kanserinde kemoterapi sonrası FDG-PET/BT`deki metabolik cevabın prognoz üzerine etkisi

Abstract

Evre IV küçük hücreli dışı akciğer kanserinde (KHDAK), palyatif kemoterapi ile ortalama iki aylık genel sağkalım (GS) artışı sağlanabilmektedir. Uygulanan birinci basamak tedavilerin %30 oranında başarısız olması sebebiyle, tedaviye cevap ve sağkalıma etki eden prognostik faktörlerin önceden bilinerek tedavinin planlanması önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, evre IV KHDAK tanılı, 30 hasta sağkalıma etki eden prognostik faktörler açısından retrospektif olarak incelendi. Ortanca yaşı 60 (45-77) olan hastaların, 27'si tanı sırasında evre IV'tü. Bir hasta evre IIIA KHDAK tanısı ile opere olduktan 2 yıl sonra, bir hasta evre IIIB KHDAK tanısı ile konkomitan kemo-radyoterapi aldıktan 10 ay sonra, bir hasta da evre IB KHDAK tanısı ile opere edildikten 5 ay sonra metastaz geliştirmişti. Histopatolojik olarak hastaların %50'sini adenokarsinom, %20'sini skuamoz hücreli karsinom oluşturuyordu. Geri kalan %30'unda KHDAK altgrup histolojisi belli değildi. Hastaların çoğunluğunda tedavi şekli tek başına kemoterapiydi. İki hastada ölçülebilir lezyonlara radyoterapi uygulanmıştı. Bir hastaya evre IB KHDAK tanısı ile opere edildikten 5 ay sonra gelişen metastaz için stereotaktik radyoterapi (cyberknife) uygulanmıştı. Diğer bir hastada ise kemoterapi sonrası akciğerde residüel kitleye radyoterapi uygulanmıştı. Uygulanan kemoterapilerin hepsi platin içeriyordu. Alınan ortanca kemoterapi kür sayısı 6 idi (2-6). Ortalama 12.2 aylık izlem sonunda hastaların 7'si (%23) hayatta iken, 23 (%77) hasta öldü. Tüm hastalarda ortanca genel sağkalım (GS) süresi 10.2 ay (3.5 - 51.3 ay), ortanca progresyonsuz sağkalım (PS) süresi 6 ay (2.1 - 18 ay) olarak bulundu. İki-üç kür kemoterapi sonrası ara değerlendirme yapılan 19 hastada metabolik cevap değerlendirmesinde PET Response Criteria in Solid Tumors (PERCIST 1.0) kriterlerine göre parsiyel cevap alınan 9 hastaya karşılık aynı hasta grubunda anatomik yanıt değerlendirmesinde Response Evaluation Criteria In Solid Tumors (RECIST 1.1) kriterlerine göre 3 hastada parsiyel cevap elde edilmiştir. Tek değişkenli analizlerde GS'yi etkileyen faktörler olarak hastaların birinci basamakta aldığı kemoterapi kür sayısı, tedavi sonu yapılan değerlendirmede PERCIST ve RECIST'e göre alınan cevap, maksimal SUVmaks gösteren lezyonun ve primer tümörün SUVmaks değerine göre yapılan PERCİST değerlendirmesi anlamlı bulundu. Hem RECIST 1.1 hem de PERCIST 1.0 kriterleri kullanıldığında ara değerlendirmesi yapılan 19 hasta için gerek anatomik gerekse metabolik cevabı olan hastalarda GS ve PS süreleri, yanıtsız olanlara oranla anlamlı şekilde artmıştır. Aynı şekilde tedavinin sonunda yanıt değerlendirmesi yapılan 30 hastada hem anatomik cevap değerlendirme (RECIST 1.1) hem de metabolik cevap değerlendirme (PERCIST 1.0) kriterlerine göre cevaplı olan hastalarda GS ve PS süreleri yanıtlı olmayanlara oranla anlamlı şekilde artmıştır. Çok değişkenli analizde PERCIST 1.0'e göre cevap alınan cevap bağımsız olarak GS süresini etkileyen faktördü. Sonuç olarak, evre IV KHDAK'li hastalarda metabolik cevap kriterleri en az anatomik cevap kriterleri kadar geçerli değerlendirme yöntemleridir ve anatomik cevaba göre daha erken dönemde ve belki de daha etkin olarak tedaviye cevabı predikte edebilir.Anahtar Kelimeler: İleri evre küçük hücreli dışı akciğer kanseri, prognoz, metabolik cevap, FDG-PET/BT, SUV, sağkalım

Chemotherapy prolongs overall survival by approximately two months in patients with advanced stage non-small cell lung cancer (NSCLC). Failure rate of the first line chemotherapy is 30%. It is important to manage patients according to the factors predicting response to treatment and survival. In this study, 30 patients with advanced stage NSCLC were retrospectively analyzed for the prognostic factors and survival rates. The median age of the patients was 60 (45-77) years. Twenty-seven of the patients presented with stage IV disease. One patient developed metastatic disease two years after resection for stage IIIA disease, the second one developed metastatic disease ten months after concurrent chemo-radiotherapy for stage IIIB disease and the last one developed metastais 5 months after operation for stage IB disease. The histopathologic features were as follows; adenocarcinoma 50%, squamous cell carcinoma 20% and NSCLC not other specified 30%. The most common treatment modality was chemotherapy alone. Radiotherapy was administered to the lesions that were measurable at baseline in two patients. One patient received radiotherapy to metastatic lesion. The other one received radiotherapy to residual lesion after chemotherapy. All chemotherapy regimens were platinum-based. The median number of chemotherapy cycles was 6 (2-6). During the mean follow-up of 12.2 months, 23 (77%) patients died and 7 (23%) patients are still alive. The median time of overall survival (OS) and progression free survival (PFS) were 10.2 months (3.5-51.3) and 6 months (2.1-18), respectively. In univariate analyses, the favourable prognostic factors for OS were number of cycles of first-line chemotherapy, achieving response to chemotherapy at completion of therapy according to the PET Response Criteria in Solid Tumors (PERCIST 1.0) criteria and Response Evaluation Criteria In Solid Tumors (RECIST 1.1) criteria in all lesions, the metabolic response achieved in lesion that had the highest SUVmax at baseline and the metabolic response in the primary lesion. In 19 patients an interim response analysis with PET/CT was done after 2-3 cycles of chemotherapy. Nine patients achieved partial metabolic remission according to PERCIST 1.0 criteria, while three patients achieved partial remission according to RECIST criteria. In these 19 patients, patients with both anatomical and metabolic response had a significantly longer OS and PFS. Likewise, both anatomical and metabolic responses achieved at the completion of first line therapy was predictive of OS and PFS duration. In multivariate analysis, metabolic response according to the PERCIST 1.0 after completion of therapy was an independent factor for OS. As a conclusion, metabolic response is at least as effective as anatomic response in predicting survival. It may be an earlier predictive factor for treatment response in patients with advanced stage NSCLC.Keywords: Advanced stage, Non-small cell Lung cancer, prognosis, metabolic response, FDG-PET, SUV, survival.