Tavşanlarda perivasküler yaka modeli ile oluşturulan erken aterosklerozda antioksidan enzim aktiviteleri ve nitrik oksit (NO) üzerine E vitaminin etkileri

Abstract

sorumlu olduğu düşünülmektedir. Aynı dokuda görülen nitrit ve nitrat artışı ise yine bu radikaller nedeni ile NO yıkımındaki artışa bağlı bulunmaktadır. E vitamini uygulaması serum kolesterol ve eritrosit antioksidan enzim düzeylerinde bir değişikliğe neden olmamış ancak bu uygulama süresinin kısalığına bağlanmıştır. E vitamini dokuda SOD aktivitesinin sürdürülmesine katkıda bulunmuş ve dolaylı olarak NO korunmasına yol açmıştır. Bu veriler ışığında E vitamininin ateroskleroz gelişimini önlemede koruyucu bir rolü olabileceği ve bu rolünün antioksidan etkisi ve nitrit oksidi koruyucu etkisinden kaynaklanabileceği düşünülmektedir. 7.ÖZET Aterosklerotik vasküler hastalığın en erken belirtilerinden biri, hem insan hemde deney hayvanlarında gösterildiği gibi.arterlerdeki endotel bağımlı vazodilatasyonun bozulmasıdır.Önceki çalışmalar normal kan damarlarında oksijen kaynaklı serbest radikallerin endotel bağımlı gevşemeleri interfere ettiği veya yıktığını göstermiştir. Perivasküler yaka modeli serum kolesterol düzeylerinde yükselme olmaksızın neointima oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı periarteriyel yaka modelinde, nitrik oksid ve antioksidan enzimlerin değişimlerini ve güçlü bir antioksidan olan E vitamininin rolünü araştırmaktı. Kontrol grubu tavşanlar 4 hafta süre ile standart besin ile beslenmişken tedavi grubunu oluşturan tavşanlar standart besin ve E vitamini ile beslenmiştir. İkinci haftanın sonunda her iki grubun sağ karotid arterlerine yaka yerleştirilmiştir. Dört hafta sonra da her iki grubun sağ ve sol karotid arterleri çıkarılmıştır. Çalışmanın başlangıcında, yaka yerleştirildiği gün ve yakanın çıkarıldığı günlerde kan örnekleri de alınmıştır. Serum total kolesterol, vitamin E düzeyleri, eritrosit SOD ve katalaz düzeyleri, doku SOD, katalaz ve nitrit nitrat düzeyleri ölçülmüştür. Doku ve eritrosit SOD ve katalaz aktiviteleri sırasıyla Misra & Fridovic ve Aebi yöntemleri ile nitrit ve nitrat düzeyleri Griess reaksiyonuyla saptanmıştır. Sonuçlarımız eritrosit SOD ve katalaz aktiviteleri E vitamini tedavisinden etkilenmediğini göstermektedir. Kontrol grubu dokularında yaka yerleştirilen dokularda normal dokuya (yaka yerleştirilmeyen) göre katalaz aktivitesinde bir artış, SOD aktivitesinde azalma saptanmıştır. Vitamin E tedavisi alan grubun yaka yerleştirilen arterlerinde katalaz aktivitesi etkilenmezken, SOD düzeyleri normal doku düzeylerine yükselmiştir. Vitamin E tedavisinin NO düzeylerine çok az etkisi olduğu saptanmıştır. Çalışmamızda, periarteriyel yaka modelinde oksijen radikallerinin oluşumundaki artma sonucu antioksidan enzim aktivitesinde değişiklikler olduğu ve vitamin E tedavisinin SOD aktivitesinin sürdürülmesinde önemli rol oynadığı saptanmıştır.

8. SUMMARY It's well known that one of the earliest markers of the progression of atherosclerotic vascular disease is an impairment of endothelium-dependent vasodilation in arteries; an observation seen in both humans and experimental animals. Previous investigations have indicated that oxygen-derived free radicals interfere with or destroy endothelium dependent relaxations in normal blood vessels. The periarterial collar model of atherosclerosis induces the formation of a neo-intima without causing an elevation in serum cholesterol levels. The aim of this study was to investigate the role of antioxidant enzymes and NO in the periarterial collar model and to determine the possible preventive effect of vitamin E as a potent antioxidant in the development of atherosclerosis. White, male rabbits (n=10) were supplemented with vitamin E (PO) for 4 weeks while controls (n=10) received only standard diet. At the end of first week, collar was implanted to right carotid artery and both left and right carotid arteries were excised at the end of the third week. Blood samples were taken three times; at the beginning of the experiment, cuff-in and cuff-out stages. Serum total cholesterol, vitamin E, nitrite, nitrate (stabil end-products of NO) levels and erythrocyte superoxide dismutase (SOD), catalase activities were measured. Tissue and erythrocyte SOD, catalase activities were determined by the method of Misra & Fridovich and Aebi, respectively. Nitrite-nitrate levels were measured by Griess reaction. In this study, supplementation of vitamin E has no effect SOD and catalase activities in erythrocytes. In the control group, there was an increase in catalase activity (2.31±0.37 vs 1.31 ±0.23 U/mg protein, p<0.05) and a decrease in SOD activity (2.83±0.37 vs 4.76±0.66 U/mg protein, p<0.01) in the intimal thickening (atherosclerotic) tissue when compared to the normal artery tissue (without cuff). In the vitamin E treated group, no effect of this supplementation on catalase activities were observed in atherosclerotic (periarterial collar model) arteries, while vitamin E supplementation had increased the SOD activities to levels close to their controls. It was also observed that vitamin E had a minor effect on NO levels. Our study showed that there was an increase in oxygen radical formation and this may be concluded from the changes in antioxidant enzyme activities and vitamin E might help to maintain and promote the SOD activity levels; an enzyme well known as a superoxide anion scavenger. 78