Deltametrin insektisidinin Göksu Deltası Akgöl-Paradeniz Dalyanı`nda yaşayan Clarias lazera (Valenciennes, 1840)`nın kromozomal yapısı üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Akgöl-Paradeniz Dalyanı Lagün Sistemi 'nde yaşayan C. lazera 'nın yapılan karyolojik analizleri sonucunda diploid kromozom sayısı 2n = 56 olarak tespit edilmiş olup 18 Metasentrik, 26 Submetasentrik, 12 Akrosentrik kromozom morfolojisine sahip olduğu belirlenmiştir. Çalışmada Lagün sisteminde tarımsal faaliyetlerden dolayı yoğun olarak kullanıldığı anketlerle tespit edilen Deltametrin insektisidi kullanılmıştır. Deltametrin insektisidine 96 saat maruz kalan C. lazera 'da LDso dozu 0.0011 ppm olarak tespit edilmiştir. Deltametrin insektisidinin belirlenen 0.0011 ppm 'lik LD50 dozunun altında kalan dört farklı dozun ( 0.0002, 0.0005, 0.0007 ve 0.0009 ) C. lazera 'nın kromozomal yapısı üzerine etkileri incelenmiştir. Yapılan üç seri deneyler sonucunda kontrol grubunda kromozomal aberasyon frekansı % 9.76 ppm, uygulanan en düşük doz olan 0.0002 ppm 'de kromozomal aberasyon frekansı % 28.57 ve en yüksek doz olan 0.0009 ppm 'da kromozomal aberasyon frekansı ise % 68.75 olarak tespit edilmiştir. Yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlara göre uygulanan deltametrin insektisidinin doz artışına bağlı olarak kromozomal aberasyon frekansında bir artış meydana geldiği saptanmıştır. 96 saat deltametrin insektisidine maruz kalan C. lazera bireylerinde gözlenen aberasyon tipleri kromatid kırık, kromatid gap, ring kromozom, kontraksiyon, multiple aberasyon, delesyon ve duplikasyondur. Saptanan anomaliler içerisinden en yüksek frekansa sahip anomali tipleri kromatid kırık ve kromatid gap olarak tespit edilmiştir.

ABSTRACT It is found by means of karyological analysis done on the C. lazera which live in Akgöl - Paradeniz Lagoon System that the number of diploid chromosomes are 2n = 56 and that they have 18 metacentric, 26 submetacentric and 12 acrocentric chromosome morphology. In this study, deltametrin insecticide which is found to be widely used in agriculture used LDso dose in C. lazera exposed to Deltametrin insecticide for 96 hours is found to be 0.0011 ppm. It is also investigated the effects of four different doses of LD50 ( 0.0002, 0.0005, 0.0007 and 0.0009 ppm ) which are under the given dose of 0.0011 ppm on the chromosomal structure of C. lazera. As a result of three series of experiments, the chromosomal aberration frequency is found as 9.76 % in control group and the chromosomal aberration frequency is found as 28.57 % in 0.0002 ppm which is the least amount of dose and as 68.75 % in 0.0009 ppm which is the highest amount of dose. As a results of this study, it is found that there is an increase in the aberration frequency via the increase in the amount of dose of given Deltametrin insecticide observed aberration types in the C. lazera individuals which are exposed to Deltametrin insecticide for 96 hours are chromatid break, chromatid gap, ring chromosome, contraction, multiple aberration, deletion and duplication. It is found that, among these anomalies, the ones that occur most frequently are chromatid break and chromatid gap.