Erzurum yöresi tüfitlerinin yapı taşı özelliklerinin mühendislik açısından incelenmesi

Abstract

öz Tez çalışmasında, Erzurum-Hınıs yöresi tüflerinin yapı taşı olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Hınıs yöresinin batı-kuzeybatı kısımlarında geniş yayılım gösteren tüflerin altında volkano tortular, üstünde ise bazalt-andezit türü kayaçlar yer alır. Tüfler homojen olmayan bir dokuya sahiptirler, çeşitli materyal parçacıkları içerirler ve ince taneli cam ve kül matriksi içinde yer alırlar. Kimyasal bileşimlerine göre yapılan sınıflamalarda büyük bir kısmı trakit, trakiandezit ve - andezit olarak adlandırılmıştır. Tüfler renk, sertlik ve yoğunluk gibi özellikleri göz önüne alınarak dört ayrı kategoriye ayrılmış ve mekanik özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Tüflerin; özgül ağırlık, birim hacim ağırlık, ağırlıkça su emme, hacimce su emme, görünür gözeneklilik, boşluk oranı, Na2SÛ4 don kaybı, ısı iletimi gibi fiziksel özellikleri ile tek eksenli sıkışma dayanımı, suda dağılmaya karşı duraylılık indeksi, eğilme dayanımı, darbe dayanımı, sürtünme ile aşınma kaybı, Los Angeles aşınma kaybı ve beton basınç dayanımı gibi mekanik parametreleri saptanmıştır. Sonuç olarak, tüflerin taşıyıcı olmayan yapı elemanlarında kullanılabileceği mekanik olarak düşük dayanımlı kayaç olduğu, gözenekliliği yüksek olduğu için hafif yapı malzemesinde kullanılabileceği ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Erzurum, tüf, mühendislik özellikler, yapı taşı

ABSTRACT Under the comprise of this thesis, Erzurum-Hims tuffs usage as a building stones was researched. The outcrops of tuffs are widely observed W-NW of the Hınıs region, tuffs are underlain by volcano-sedimentary units and overlain by basalt- andesite. The tuffs has a nonhomogeneous texture, and contains various material particles that placed in fine grained glass and ash matrix. Most of them are classified asjracite, traciandesite and andesite according to chemical composition. The tuffs divided into four category depend on color, hardness and density properties. Physical properties of tuffs such as, unit weight, specific unit weight, water absorption by weight and volumetric, apparent porosity, void ratio, Na2S04 frost lost and heat conduct, and mechanical properties such as uniaxial compressive strength, slake durability index, yield strength, blow strength, friction and corrosion strength, Los Angeles abrasion loss, concrete pressure strength of tuffs were determined. Consequently, tuffs can be used as non-carrier building elements, can be used as light building elements due to mechanically low strength and high porosity properties. Keywords: Erzurum, tuff, engineering properties, building stones. 11