Berdan Ovası (Tarsus-Mersin-Mezitli) çevresel coğrafi bilgi sisteminin (CBS)oluşturulması ve modellenmesi

Abstract

Bu çalısmada, yersel ve uydu verileri kullanılarak, Mersin ili MezitliKasabası-Berdan Çayı arasında kalan bölgede çok amaçlı ve dinamik bir CoğrafiBilgi Sistemi (CBS) olusturulması hedeflenmistir.Bu çalısma kapsamında; hızlı ve plansız yerlesim, çarpık kentlesme, gürültüvb. sorunların yoğun olduğu, bu faaliyetlerle paralel olarak, içme, kullanma vesulama suyu kaynaklarının gittikçe azaldığı, kalitesinin bozulduğu, kirletildiği,sektörel faaliyetlerin yaygın olduğu Mersin ili Mezitli Kasabası ve Tarsus ilçesisınırları arasında kalan alanda (Berdan ovası), içme ve kullanma suyu ihtiyacınınkarsılandığı su kaynaklarında (yeraltı su kuyuları ve yüzey sularında) yapılmıs olansu kalitesi analiz sonuçları göz önüne alınarak PM-WIN, HYDROWIN, WQMCALprogramları ile modeller olusturulmustur.Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarındaki su kalitesindeki değisimin incelenmesive çözüm önerileri için CBS kullanılmıstır. CBS yazılımı olarak ArcGIS ArcMap8.1 ve Geostatistical Analyst kullanılmıstır.Coğrafi koordinatlara bağlı olarak iliskisel veri tabanı yönetim sistemiolusturulmustur. Ayrıca çalısma alanında yapılmıs gürültü ölçüm sonuçları vemeteorolojik veriler CBS sistemine eklenmistir.Bu yönetim sisteminin olusturulmasının ardından ikinci asamada CBS'ninfonksiyonları olan sayısal veri analizi, konumsal sorgulama, otomasyon-akıllı harita,görüntüleme, konumsal analizler, karar verme analizleri ve model analizleriyapılmıstır.Bu çalısmada; çalısma alanında su kalitesi parametrelerinden olan sertlik,elektriksel iletkenlik, sülfat, nitrit, nitrat, klorür, mangan, demir, çinko gibiparametrelerin, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)'nin analitik araçları kullanılarakdeğerlendirilmesi yapılmıstır.Uygulama sayesinde, aylık su kalitesi ölçümleri gerek tablo gerekse grafikolarak elde edilebilmekte, bu veriler üzerinde istatistiksel analizler yapılabilmekte veçesitli kriterlere göre su kalitesine yönelik tematik haritalar olusturulabilmektedir.Söz konusu harita yardımıyla çalısma alanında uygulanması toprak, su vegürültü kirliliği, planlama, su kaynaklarının seçilmesi gibi konularında önemliyararlar sağlanacaktır.Anahtar Kelimeler: Mersin, Berdan Çayı, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS), Su Kalitesi,Model

In this work, it was aimed to set up a multi-purpose and dynamicGeographical Information System (GIS) for the area between Mersin provinceMezitli town and Berdan River, using the local and satellite data.Within the scope of this work; the models were formed with PM-WIN,HYDROWIN, WQMCAL programs taking the water quality analysis results intoconsideration for the water sources (ground and surface waters) covering the need ofdrinking and domestic use water at the area between Mersin province Mezitli townand Tarsus county borders where fast and settlement without plan, crookedurbanization, problems such as noise, where the drinking, domestic use and irrigationwater sources decrease time by time, the quality spoiled, polluted and sectoralactivities are dense as parallel to the above mentioned activities.GIS has been used for the examination of change in water quality at groundand underground water sources, also for the solution proposals. A vector-based GISsoftware package ArcGIS ArcMap 8.1 and ArcMap?s Geostatistical Analyst wasused in this study.Depending on geographical coordinates relative database management systemhas been formed. In addition noise measurement results and meteorological data atthe working field have been added into GIS system.Following the formation of this management system, at the second step,numerical data analysis which are functions of GIS, positional inquiry, automationwisemap, visualization, positional analysis, decision analysis and model analysishave been done.In this study, the determination of water hardness, electrical conductivity,sulfate, nitrite, nitrate, chloride, manganese, iron, zinc etc., the most common waterquality parameters, was carried using Geographic Information Systems (GIS) aunique analytical tool within this area.By using the analysis system, prepare tables and charts for monthly waterquality data, analyze these data statistically, and create water quality thematic mapsbased on several criteria.It is expected that this settlement suitability map of this area will providevaluable information to decision makers in many specific problems such as soil,water and noise pollution, planning, selections of water source etc.Keywords: Mersin, Berdan River, Geographic Information System (GIS),Water Quality, Model.