Çubuk (Ankara) yöresi agatlarının mineralojik özelliklerinin incelenmesi ve süs taşı olarak işlenebilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu tez çalışması Ankara ili Çubuk ilçesinin doğu ve kuzeydoğusunda yer alan Susuz, Kuyumcu, Bodurlar, Camili köylerini ve çevresinde yataklanan agatların mineralojik-petrografik özelliklerini ve ekonomik önemini kapsamaktadır.Andezitik ve riyolitik birimlerde köşe ve kanal dolgusu olarak gelişen ayrıca kendine özgü çubuksu kristalleri bulunan çubuk agatları volkanik istif içinde genelde dağınık ve düzensiz nodüller halinde yataklanmış olup, bölgede sekiz tip agat belirlenmiştir. Çatlak sistemleri içerisinde görülen agatların kalınlıkları 1mm.'den 20 cm. kalınlığa kadar değişmekte, bağımsız nodüllerin büyüklükleri ise 5cm.-30cm. arasında değişmektedir.Yapılan optik-mineralojik analiz sonuçlarına göre agatlarda, tipik agat gelişiminin tüm evreleri görülmekte olup agat oluşumlarında kristobalit, opal-CT, kalsedon ve kuvars tespit edilmiştir. Taramalı elektron mikroskop analiz sonuçlarına göre; agatların farklı SiO2 bantlarından oluştukları belirlenmiştir.Sahada ekonomik olarak düzenli bir agat üretimi yapılmamaktadır. Çubuk agatlarının yayılımı ve piyasa değeri göz önüne alındığında, yatırımların yapılması yöre halkı için yeni iş imkânları sağlayabileceği gibi ülke ekonomisi için de önem arz etmektedir.

This study comprises the determination of the mineralogical characteristics of agates deposited in Susuz, Kuyumcu, Bodurlar, Camili villages which are located to the northeastern part of the Çubuk district (Ankara) and their usability as gemstones to introduce their economic importances.Agates in the study area have been seen eight different forms due to their macroscopical features. The thickness of the agates in the veins and cracks in the rock units vary from 1 mm to 20 cm whereas agates in the gas vesicles have a thickness varying from 5 cm to 30 cm.Optical mineralogical studies indicate that the studied agates have the all growth stages for typical agate formation. XRD and FTIR studies on agates show the presence of the opal-CT, chalcedony and quartz as silica polymorphs. Scanning electron microscopy studies demonstrate that the chalcedony striations does not formed from a single solution but they occur as a consequence of different solutions entering in different times to vesicles and cracks.Some jewelery in different shapes and various figures have been made from sampled agates.