Göksu nehri ve Lamas kanyonu (Mersin) arasında kalan bölgenin karst evrimi

Abstract

Doktora tezi olarak hazırlanan çalışma yaklaşık olarak 2300 km2'lik bir alanda gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanında yer alan toplam 52 mağara değerlendirilmeye alınmış, bu mağaralardan 44 adedi yeni keşfedilmiş ve ilk olarak bu tez kapsamında plan ve kesitleri hazırlanarak detaylı araştırmaları yapılmıştır.Araştırması tamamlanan mağaralar ile yüzey karst yapıları birlikte değerlendirilmiş ve bölgede karstlaşmanın, bölgenin yükselmesine karşın Pleistosen'de görülen Akdeniz su seviyesindeki değişimlere bağlı olarak geliştiği belirlenmiştir. Bu yapılar, oluşturulan sayısal yükseklik modeli ve çizgisellik analizi ile birlikte değerlendirilmiş ve bölgede genç karstlaşmanın gelişiminde, büyük oranda KD-GB yönlü sol yanal doğrultu atımlı fay ve bu hatta dik gelişen KB-GD yönlü süreksizlik düzlemlerinin etkili olduğu saptanmıştır.Çalışma alanındaki en genç yarılmalardan olan Lamas Kanyonu ile ilgili kavramsal oluşum modeli ve şematik oluşum modeli hazırlanmıştır. Mağaralar ve yüzey karst yapıları, bölgenin morfolojik gelişimi ile birlikte değerlendirilerek, karstlaşmanın bölgede çok dönemli ve çok aşamalı geliştiği belirlenmiştir.Karstlaşmanın yoğun geliştiği alanlarda, akiferlerin hidrojeokimyasal özellikleri ve kaynak-beslenme havzaları arasındaki ilişkilerin saptanması amacıyla alınan su örneklerinde yapılan kimyasal analizler suların yoğunlukla CaHCO3 (kalsiyum karbonat) fasiyesinde olduğunu göstermiştir. Analizler sonucunda sularda bulunan anyon ve katyonların kökenleri ile antropojenik kirlenmeye maruz kalan kaynaklar ve kirlenme nedenleri açıklanmıştır.Suların izotopik içerikleri değerlendirilmiş ve kaynakların aynı yağışlardan beslendiği ve yağışların yeraltına süzülme esnasında izotopik süreçlerden etkilenmediği belirlenmiştir. Çalışma alanındaki kaynakların beslenme yükseklikleri ve kaynakların karbonatlı kayaçlarla temas süreleri belirlenmiştir.Mağaralardan alınan dikitlerin gelişim eksenleri belirlenerek, dönemsel gelişim farklılıkları belirlenmiş ve mağaraların bulunduğu alanların paleoortam yorumu yapılmıştır. Dikitlerin gelişimlerindeki kesintiler ve U/Th yaşlandırma verilerine bağlı olarak mağaraların bulunduğu alanlardaki paleosismik veriler elde edilmiştir.

This study prepared as a doctoral thesis was carried out in an area of approximately 2300 km2. A total of 52 caves have been evaluated in the study area, 44 new pieces of thee caves were discovered and the first time in the thesis, their detailed the plans and sections were prepared.Investigated caves and surface karstic features were evaluated together, and karstification in the region is due to features changes in sea level in the Mediterranean Sea during Pleistocene time in spite of regional uplift. These structures and lineament analysis of digital elevation model generated in the region were evaluated together and young karstification in region was found to be controlled mostly by NE left-lateral strike-slip faults extending at SW direction and NW-SE extending lineaments.Conceptual occurrance and schematic development models related with Lamas Canyon, which is the youngest cleavage in the region, have been prepared. The caves and surface karstic structures were evaluated together with morphological development of the region. Karstification in the region was determined to have developed in multi stage and multi period in time.Water samples? chemical analyzes at intensive karstification areas have showed that the waters have intense CaHCO3 facies, taken for determinin the relation between hydrogeochemical characteristic of the aquifers and resource and feding basins. As a result of the analysis; anion and cation origins in water by and springs exposed to anthropogenic pollution and causes of pollution have been determined.Isotopic content of water resources were evaluated and showed that springs were fed by the same rainfall and rainfall during the isotopic processes was not influenced by underground leaching. In the field of study catchment heights and contact time of these springs with carbonate rocks were described.Developments of stalagmites axis taken from the caves and periodic development differences in the stalagmites were determined additionally the cave areas were interpreted paleoenvironmentally