Spil dağı (Manisa) üst kretase kireçtaşlarının stratigrafisi ve fasiyes incelemesi

Abstract

Bu çalışma, Bornova Fliş Zonunda (BFZ) yer alan, Spil Dağı Kretase kireçtaşı istiflerinin litostratigrafisini belirlemeyi, rudist ve bentik-planktik foraminifer içeriğine göre kat mertebesinde kronostratigrafik yorumun yapılmasını, makro ve mikro-fasiyes özelliklerini ortaya koyarak çökelim ortamı koşullarını yorumlamayı ve BFZ içindeki benzer diğer kireçtaşı istifleriyle deneştirmeyi amaçlar. Çalışma kapsamında, toplam 15 adet stratigrafik kesit ölçülmüş ve bu kesitlerden 240 adet örnek toplanmıştır. Örneklerden elde edilen 280 ince kesitin mikropaleontolojik ve mikrofasiyes incelemeleri yapılmıştır. Spil Dağı Kretase karbonat kayaları, otokton ve allokton olmak üzere iki farklı istiften oluşmaktadır. Arazi çalışmaları ve arazideki makro gözlemlere göre, otokton istifte üç ve allokton istifte iki olmak üzere beş litofasiyes ve on iki mikrofasiyes tipi ayırt edilmiştir. Göreceli otokton karbonat istifi, lagün ve gel-git çevresi ortamlarını temsil eden, Praechrysalidina infracretacea, Salpingoporella annulata? lı algal vaketaşı, fenestral çamurtaşı ve laminalı?ostrakodlu vaketaşı mikrofasiyesleri içeren, 120 metre kalınlığında, siyah-koyu gri renkli, bitümlü iç platform karbonatları ile başlar. Erken Kretase yaşlı olan bu platform kireçtaşlarını (litofasiyes-1), platform batışını temsil eden, Mastrihtiyen yaşlı, litoklastik tanetaşı, biyoklastik foraminiferal istiftaşı ve intraklastik-biyoklastik tanetaşı mikrofasiyeslerinden oluşan, kalın katmanlı-masif karbonat breşi-konglomera ve Orbitoides-rudist kavkılı karbonat kumtaşları uyumsuz olarak üzerler. Litofasiyes-2 dereceli olarak, gri-pembe renkli pelajik kireçtaşlarına (litofasiyes-3?e) geçer. Konglomera ile başlayan ve kumtaşı-marn ardalanması şeklinde devam eden Mastrihtiyen-Paleosen yaşlı fliş, doğrudan pelajik kireçtaşları üzerine uyumlu olarak gelir. Senomaniyen(?)-Santoniyen yaş aralığındaki allokton karbonat istifin alt bölümündeki litofasiyes-4, koyu gri, kalın-çok kalın katmanlı, rudistli kireçtaşları ile karakterize edilir. Lagün ve gel-git çevresi ortamlarını yansıtan foraminiferal istiftaşı/tanetaşı, foraminiferal vaketaşı, Aeolisaccus? lu algal vaketaşı ve biyoklastik istiftaşı mikrofasiyeslerini içerir. Allokton istifin üst bölümü (litofasiyes-5), açık gri renkli, kalın katmanlı-laminalı, çörtlü, Marginotruncana ve Dicarinella? lı pelajik kireçtaşları ile rudistli kireçtaşlarının ardalanmasından oluşur. Planktik foraminifer topluluğuna göre Santoniyen yaşlı olan bu litofasiyes, yokuş-dış platform ortamlarında çökelmiş olan pelajik vaketaşı ve laminalı pelajik vaketaşı mikrofasiyeslerini içermektedir.

This study aims to determine lithostratigraphy of the Spil Mountain Cretaceous limestones in the Bornova Flysch Zone, to make chronostratigraphic interpetation, based on the presence of benthic-planktic foraminifers and rudists, to interpret deposit conditions by revealing macro and micro-facies characteristics and correlate in the BFZ other limestone sequences. In this study, total 15 stratigraphic sections were measured and 240 samples were collected from sequences. Micropaleontology and microfacies analysis were performed on 280 thin sections. The Spil Mountain Cretaceous carbonate rocks comprise two different sequences as autochthonous and allochthonous. According to field studies and macro observations in the field, five lithofacies as three in the autochthonous and two in the allochthonous and twelve microfacies type have been distinguished. Relative autochthonous carbonate sequences begins with inner platform carbonates composed of about 120 meters-thick, dark gray to black coloured, bituminous, medium to thick bedded, sporadically dolomite interbedded limestones and includes algal wackestone with Preaechrysalidina infracretacea, Salpingoporella annulata, fenestral mudstone and laminated wackestone with ostracod microfacies. The Early Cretaceous platform succession are disconformably overlain by thick bedded to massive carbonate breccia-conglomerates and carbonate sandstones with Orbitoides and rudistid bioclasts, which compose of Maastrichtian age lithoclastic grainstone, bioclastic-foraminiferal packstone and intraclastic-bioclastic grainstone microfacies and represent platform drowning. Lithofacies-2 gradually passes upward into grey to pinkish coloured pelagic limestones. Maastrichtian-Paleocene ages flysch overlies pelagic limestones and begins conglomerate, continues as sandstone-marl alternated. Allochthonous carbonate sequence ranges in age from the probable Cenomanian to Santonian, the lower one, Lithofacies-4 is characterized by dark grey, thick to very thick bedded rudist-bearing limestones. This lithofacies includes foraminiferal packstone/grainstone, foraminiferal wackestone, algal wackestone with Aeolisaccus and bioclastic packstone microfacies, which are deposited lagoon and peritidal environments. Upper one, Lithofacies-5 consists of light grey, thick bedded to laminated cherty limestones with Dicarinella and Marginotruncana with sporadic rudistid limestone intercalations. Planktic foraminiferal assemblage gives Santonian age for this lithofacies and contains pelagic wackestone and laminated pelagic limestone microfacies.