Pullu sazan (Cyprinus carpio, L., 1758)`da diazinon`un cinsiyet steroidleri ve vitellojenin düzeyleri üzerine etkileri ve histopatolojisi

Abstract

Bu çalışmada kullanımı yaygın olan Organofosfatlı (OP) pestisitlerden diazinonun iki farklı derişimine (0,488 mg / L ve 0,976 mg / L) 7, 15 ve 30 gün süresince maruz kalan erkek ve dişi adi sazanların (Cyprinus carpio), serum 17ß-Estradiol (E2), testesteron (T), vitellojenin (VTG) seviyeleri belirlenmiş gonad ve karaciğer dokularından örnekler alınarak histopatolojik değişiklikler incelenmiştir. Erkek sazanlarda E2 seviyeleri kontrol grubuna göre artmış, 7. gün her iki derişim uygulamasında, 15. gün ise yüksek derişim uygulamasında T seviyeleri azalmıştır. VTG seviyeleri her iki derişim uygulamasında 15. günde artış gösterirken, 30. günde 15. güne kıyasla azalmıştır. Dişi sazanlarda 30. gün yüksek derişim uygulamasında E2 seviyelerini artarken, testesteron seviyelerinde önemli bir değişiklik belirlenmemiştir. VTG seviyeleri dişi balıklarda deney sonunda düşüş göstermiştir. Histopatolojik muayenede, karaciğer dokusunda safra kanalları ve sinuzoidlerde dilatasyon, konjesyon, lenfosit infiltrasyonu, nekrozlar ve pigment birikimlerinin varlığı saptanmıştır. Testis dokularında dejenerasyonlar, konjesyon ve fibrosize rastlanmıştır. Ovaryum dokularında ise oositler arasında adezyonlar ve oositlerin sitoplazmalarında nekrozlar saptanmıştır. Sonuç olarak diazinonun endokrin bozucu (EB) özellik gösterdiği ve dişi ile erkek bireyleri farklı düzeylerde etkilediği kanısına varılmıştır.

Common carp (Cyprinus carpio) of both sexes were exposed to two doses (0.488 mg / L and 0.976 mg / L) of the widely used insecticide diazinon for a period of 7, 15, 30 days and effects on the concentrations of plasma sex steroids (testosterone (T), 17ß-estradiol (E2), plasma vitellogenin (VTG)) and gonad and liver histolopathology were examined. In male carps, 0.488 mg / L and 0.976 mg / L diazinon elevated E2 levels following 7, 15 and 30 days . T levels reduced after 7 days in both doses and after 15 days in the highest dose exposure. 0.488 mg / L and 0.976 mg / L diazinon exposure elevated VTG levels after 15 days and reduced at the end of experiment according to 15 days. In female carps, 0.976 mg / L diazinon elevated E2 levels after 30 days. T levels shows no significant alterations during the experiment. However, 0.488 mg / L and 0.976 mg / L diazinon reduced VTG levels in female carp, at the end of experiment according to control. Histopathological examination of liver showed dilatation of the bile ducts and sinusoids, congestion, lymphocytic infiltration, accumulation of pigment and necrosis. In testis, degeneration, congestion and fibrosis were observed. Adhesions between oocytes and necrosis of oocytes sitoplasms in ovary, were also been investigated. The results showed that diazinon can effect the male and female individuals differently and has an endocrine disrupting potential.