Aydıncık (Mersin) karstik kaynaklarının kaynak çekilme eğrisi, hidrojeokimyasal ve izotopik parametrelere dayalı karakteristik özellikleri

Abstract

Nüfus, tarım alanları ve yazlık konutların sürekli artışı Aydıncık (Mersin) bölgesinde su ihtiyacını her geçen gün biraz daha arttırmaktadır. Soğuksu Kaynağı bu bölgede su ihtiyacını sağlayan en önemli kaynaktır. Bu çalışmada bugüne kadar kapsamlı bir araştırma gerçekleştirilmeyen Soğuksu Kaynağı ve çevresinin hidrojeolojik yapısının araştırılması ve sürdürülebilir su yönetimi için temel bilgilerin sağlanması hedeflenmiştir. Bu amaçla kaynak çekilme eğrisi, hidrojeokimya, duraylı izotoplar oksijen-18 ve döteryum ile radyoaktif trityum izotop analizleri yapılmış, bölgenin hidrojeolojik yapısı, yeraltısuyu beslenim alanları, geçiş süreleri ve su kalitesi özellikleri değerlendirilmiştir. Soğuksu Kaynağına ait genel çekilme eğrisi tek bir üstsel terim içermekte olup kaynak çekilme katsayısı (α) 0.011 gün-1 ve akiferdeki depolama hacmi ise 2,8 × 107 m3 olarak belirlenmiştir. Kaynaklardan boşalan yeraltısularının majör iyon içerikleri bölgede yüzeyleyen yaygın jeolojik birimlerle uyumlu olarak iki grupta toplanmaktadır: Ca-HCO3 ve Ca-Mg-HCO3. Yeraltısularında kirlilik ve ağır metal içerikleri açısından TSE-266 standardında yer alan müsaade edilebilecek maksimum sınırları aşan bir değer bulunmamaktadır. Yeraltısuyu örneklerinin pek çoğu ABD Tuzluluk diyagramına göre C2S1 ve C3S1 sınıfında ve Wilcox diyagramına göre ise `iyi-kullanılabilir` ve `çok iyi-iyi` sınıfında yer almaktadır. Duraylı izotoplar oksijen-18 ve döteryum içerikleri yeraltısuyunun düşük kotlardan beslenimini ve 2,87 TU ile 4,25 TU arasında değişen trityum içerikleri ise kısa yeraltısuyu geçiş süresini göstermektedir. Yerel yağışlardan beslenim yeraltısularının yüzeyden kirlenmeye açık olduğunu göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Aydıncık, Soğuksu, Çevresel İzotoplar, Hidrojeokimya, KarstDanışman: Yrd.Doç. Dr. Zübeyde HATİPOĞLU BAĞCI, Mersin Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

The increasing population, agricultural areas and summer houses increase water demands in Aydincik (Mersin) area. Soguksu Spring is the major source for water needs in Aydıncık and its vicinity. The aim of this study is to characterize hydrogeologic structure of the Soğuksu Spring and surrounding area and provide basic data to establish a sustainable water management plan. Spring recession curve analyses, hydrogeochemistry, stable isotopes oxygen-18, doterium and radioactive tritium isotopes were used for assesing hydrogeologic structure, determination of water quality, groundwater recharge areas and residence times. The master recession coefficient obtained from analysis of the spring discharge data indicates one exponential term. The recession coefficient was determined as 0.011 day-1 and the total storage volume for the Aydincik aquifer was determined as 2.8 × 107 m3. The groundwater compositions, consistent with geological units, fall into two groups based on the major cations and anions. These are: Ca-HCO3 and Ca-Mg-HCO3. Based on Turkish Drinking Water Standard (TSE-266), none of the groundwater samples are found to exceed the permissible limits. Many groundwater samples fall into `good-permissible, good-very good` and `C2S1, C3S1` classes of Wilcox and USA Salinity Lab. irrigation classification criteria. Stable isotopes show the predominance of low elevation precipitation. High tritium concentrations between 2,87 TU and 4,25 TU suggest recent recharge. Local recharge indicate potential groundwater susceptibility to surface contamination. Keywords: Aydıncık, Soğuksu, Environmental Isotopes, Hydrogeochemistry, KarstAdvisor: Assist. Prof. Dr. Zübeyde HATİPOĞLU BAĞCI, Geological Engineering Department, University of Mersin