Yeni phosDABT türevi bileşiklerinin sentezi ve bazı hidrojenlenme tepkimelerinde katalitik aktifliklerinin incelenmesi

Abstract

Olefinlerin enantiyoseçici hidrojenlenme çalışmaları, homojen katalizör uygulamalarında önemli bir yere sahiptir. Organofosfor ligandlarının, özellikle üç değerlikli fosfinlerin ve fosfitlerin asimetrik kataliz çalışmalarında önemli rol oynamasına rağmen, katalitik dönüşüm uygulamalarında fosforamidit ligandları fazla bilinmemektedir. Fosforamidit bileşikleri, özellikle rodyum katalizli asimetrik hidrojenasyon reaksiyonları için oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu çeşit katalizör sistemleri ile birçok alken bileşikleri kolaylıkla indirgenebilmektedir. Diğer yandan, N,N-Dialkil-N'-benzoiltiyoüre (DABT) ligand türevleri de koordinasyon kimyasında önemli bir yere sahiptir. Bu ligandların biyolojik aktifliklerinin olması, termal olarak yüksek kararlılık göstermeleri, sentez koşullarının uygunluğu ve kolay elde edilebilir olması bu bileşiğe olan ilgiyi arttırmaktadır. Bu çalışmada, fosforamidit ligandlarının oluşumunda kullanılan ikincil aminler olarak, daha önce hiç denenmemiş olan DABT türevi bileşikler kullanılmıştır. Sentezlenen yeni tip PhosDABT ligand bileşiklerinin yapıları 1H-NMR, 13C-NMR, 31P-NMR ve FT-IR gibi tekniklerle aydınlatılmıştır. Yeni grup DABT temelli fosforamidit (PhosDABT) ligandlarının katalitik özellikleri, model substrat bileşik olarak belirlenen stiren, 4-metoksistiren ve asetofenonun hidrojenasyon reaksiyonlarında incelenmiştir. Hidrojenlenme tepkimeleri; 50-90 oC sıcaklık aralığında, 10 bar H2 basıncında ve S/C oranı 250 olacak şekilde 3 saatlik bir sürede gerçekleştirilmiştir.

Enantioselective hydrogenation reactions of olefins have an important role in homogeneous catalysts applications. Phosphoramidites represent a class of trivalent phosphorus compounds hardly recognised as ligands for catalytic transformation despite the prominent role that organophosphorus ligands, especially trivalent phosphines and phosphites, have played in asymmetric catalysis. Phosphoramidite compounds, play important role for especially rhodium catalysed asymmetric hydrogenation reactions. A lot of alkene compounds can be easily reduced with this type of catalyst systems. On the other hand, N,N-Dialkyl-N'-benzoilthiourea (DABT) ligand derivatives play also an important role in coordination chemistry. These ligands have been getting more interesting, because of their biological activity, high thermal stability and easy methods of synthesis. In this study, DABT ligand derivatives which have never been tested before, were used as seconder amines in the synthesis of phosphoramidite ligands. The structures of the synthesized new type PhosDABT ligand compounds were characterized by 1H-NMR, 13C-NMR, 31P-NMR and FT-IR tecniques. The catalyst properties of the new group -DABT based phosphoramidite (PhosDABT) ligands were investigated in hydrogenation of styrene, 4-methoxy-styrene and acetophenone, that selected as model olefin compounds. Hydrogenation reactions were performed at a temperature of 50-90 oC, at a pressure of 10 bar H2 and at a ratio of 250 S/C for 3 hours.