2007-2010 yılları arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi özürlü sağlık kurulunca düzenlenen raporların incelenmesi

Abstract

Engellilik; doğuştan ya da sonradan oluşabilen, geçici ya da kalıcı olabilen ve fizyolojik, psikolojik, anatomik yapı ve/veya işlevlerde çeşitli derecelerde kayıplar yaşanması sonucu, bireysel ve çevresel engelleyici faktörlerin de katkısıyla mal ve hizmetlere erişim, toplumsal yaşama katılım ve günlük yaşam aktivitelerinin yerine getirilmesinde kısıtlılıklar ve güçlükler yaşanması şeklinde tanımlanabilir. Bu durumu yaşayan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan bireyi de özürlü olarak tanımlamak mümkündür.Yaklaşık olarak tüm dünyada 1 milyar (%15), ülkemizde de 9 (%13) milyon engelli bireyin yaşadığı gerçeğinden hareketle, engelli bireylerin toplumsal yaşama tam olarak katılımlarının sağlanması, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin sunulması, eğitim ve istihdam olanaklarının geliştirilmesi, bağımsız yaşam becerilerine kavuşturulması ve yaşam standartlarının yükseltilmesi son derece önemlidir.Her ne kadar son yıllarda ülkemizde engellilerle ilgili bir veri tabanı oluşturulmaya başlandıysa da, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu alanda yapılan istatistiksel çalışmalar nitelik ve nicelik olarak yeterli değildir. Bu noktadan hareketle çalışmamızın; başta engellilerle ilgili yasa yapıcılara, engelli hakları örgütlerine, sivil toplum kuruluşlarına ve uygulayıcılara katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Çalışmamızda ayrıca özürlülük kavramı farklı açılardan ele alınıp, değişik ülke örneklerine ve uygulamalarına yer verilerek, bu alanda yapılması gerekenlerle ilgili farkındalık yaratmak amaçlanmıştır.Çalışmamızda; 2007-2010 yılları arası dönemde, özürlü sağlık kurulu raporu almak üzere başvuran toplam 7380 olguya ait rapor formları geriye dönük olarak incelenmiştir. Olgularımızın %66,1?i (4875) erkek, %33,9?u (2505) kadındır. Yaş ortalaması ise 28,94±21,66?dır. En sık görülen yaş grubu, %25,3 (1865) ile 0-9 yaşgrubudur. 2007 yılından itibaren özürlü sağlık kurulu raporu almak için başvuran kişi sayısı, her iki cins açısından da giderek artmıştır. Raporların ortalama düzenlenme süresi 40,65±35,76 gündür. Özür oranlarının ortalaması ise, 59,80±24,62?dir. Benzer çalışmalarla uyumlu olarak olgularımızın yaşlarının oldukça genç olduğu ve %43,6?sının (3214), 0-19 yaş arası çocuk ve ergenlerden oluştuğu dikkati çekmektedir. Ayrıca olguların bölümlerdeki konsültasyon oranları incelendiğinde; en sık %41,8 (3087) ile zihinsel işlevlerle ilgili bozukluklar başlığı altında toplanan bölümde konsülte edildiği, bunu %39,1 (2890) ile sinir, kas, iskelet ve hareket işlevleriyle ilgili bozukluklar başlığı altındaki bölümlerde yapılan konsültasyonların izlediği saptanmıştır. En sık rapor isteme nedenleri (rapor kullanım amaçları) ise sırasıyla; belediye hizmetlerinden faydalanma, 2022 sayılı yasa kapsamında özürlü aylığı bağlanması, vergi indirimi ve özel tüketim vergisi (ÖTV) muafiyetidir.Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde engellilerle ilgili gerek sınıflandırma gerekse de istatistiki olarak oldukça ayrıntılı çalışmalar yapılmaktadır. Ülkemizde ise 2005 yılında çıkarılan Özürlüler Kanunu, Özürlülük Ölçütü ve Sınıflandırılmasıyla ilgili Yönetmelik ve özürlülerle ilgili ulusal veri tabanı kurulmasıyla, yasal dağınıklık ve istatistiki veri eksikliği kısmen giderilmiş ve AB ile paralellik kurulmaya başlanmış olsa da, saha çalışmalarındaki eksiklikler ve pratikte yaşanan sorunlar devam etmektedir.

Disability can be defined as: occuring congenital or acquired, temporary or permenant and as a result of loss of functionality in physiologic, psychologic, anatomic structures in different degrees; with negative effects of restrictive personal and environmental factors, restriction and difficulties of reaching to properties and services, contribution to social life and daily life activities. It is possible to define the person as ?disabled? who faces this situation and need protection, health care, rehabilitation, consultation and support.From the point of view that there are approximately 1 billion (%15) of disabled in the whole world and 9 millions (%13) in Turkey, its crucial providing the contribution of disabled individuals to social life, presenting health care and rehabilitation, developing educational and occupational opportunities, acquiring independent living abilities and rising life standarts.Although there is an effort to create a data base about disabled people in our country during last years, quality and quantity of this statistical studies are not enough like all over the world. We hope that our study will contribute firstly to law makers of disabled, organs of disabled rights, non-governmental organizations and practitioners. On the other hand our study aim to evaluate the disabled concept from diffirent point of views, introduce other countries practice and create an awareness on this field.In our study; totally 7380 reports of cases applied to take Medical Board Report of Disabled in years of 2007-2010 are examined retrospectively. 66,1% of cases are male (4875), 33,9% (2505) are female. Mean age is 28,94±21,66. Mostly seen age group is 0-9 with 25,2% (n=1865). From the beginning of 2007, applicants of to take Medical Board Report of Disabled gradually increased for both sexes. Mean time to organise reports are 40,65±35,76 days. Mean of disability percentage is59,80±24,62. In accordance with previous studies age of our cases are low, 43,46% (3214) of them are at 0-19 age group children and adolescents. On the other hand when body functions are examined, its seen that mostly with a percentage of 41,8% (3087) disorders of cognitive functions are diagnosed and it is followed by with a percentage of 39,1% (2890) noromuscular and movement functions disorder diagnoses. Mostly seen report demands are about taking municipality services , taking disabled salary in the concept of law 2022, tax reduction and discharge of private consumption tax respectively.In European Union (EU) Countries there are many detailed studies about disabled people on both taxonomic and statistical fields. In our country with the year 2005 law on disabled people, regulations about disability rate and classiffication, creation of data base about disabled people; missing statistical datas and legal chaos partially decreased and there has been a start of parallelism with EU; but missings on field studies and practical problems are continuing.