Geriatrik hastalarda deliryum etiyolojisinde metabolik sorunların incelenmesi

Abstract

Amaç: Yaşlılıkta sık olarak karşımıza çıkan deliryum geriatrik acillerden bir tanesidir. Yaşlı hastalarda deliryum yüksek morbidite ve mortalite ile seyreder. Deliryum için risk faktörleri, presipite edici ve predispozan faktörler olmak üzere ikiye ayrılır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (EÜTF) Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi (KLP) Bilim Dalınca deliryum ön tanısı ile değerlendirilmiş geriatrik hastalarda deliryumun hızlandırıcı faktörlerinden olan metabolik değerlerin incelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: EÜTF, KLP Bilim Dalınca 2005-2013 tarihleri içerisinde Konsültasyon Liyezon Bilim Dalına yönlendirilmiş 65 yaş üzeri 1465 hastanın tanı ve tedavi kartları retrospektif olarak tarandı, sağ kalım bilgisine ve laboratuar verilerine ulaşılan 65 yaş ve üzeri tüm hastalar çalışmaya dahil edildi. İlk aşamada DSM-IV (Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, Text Revision Criteria)'e göre deliryum tanısı konmuş olan hastaların demografik verileri, başvuru şekli (ayaktan başvuru, yatan hasta), kişinin yattığı klinik belirlendi. Hastaların metabolik olarak değerlendirilmesi için hemoglobin, lökosit, hematokrit, sodyum, potasyum, kalsiyum, albumin, sedimentasyon, CRP, üre, kreatinin, glukoz, vitamin B12, TSH ve T4 değerleri SPSS20'ye kaydedildi. Sayısal değişkenlere ait tanımlayıcı sonuçlar için ortalama ± standart sapma, kategorik değişkenlerde sıklık ve yüzdelikleri verildi.Bulgular: Toplam 1435 olmak üzere sağ kalım laboratuvar bilgisine ulaşılan 1146 hasta çalışmaya dahil edildi. Deliryum tanısı alan 285 ve deliryum tanısı almayan 861 hastanın laboratuvar verilerine ulaşıldı. Deliryum sıklığı % 25. 5 saptandı. Mortalite açısından karşılaştırıldığında, deliryumu olan grupta birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci yıllarda mortalitenin anlamlı olarak artış gösterdiği görüldü (p<0,0001). Albumin, sodyum, potasyum, kalsiyum, kreatinin, açlık kan şekeri ve CRP değerleri deliryum tanısı alan ve almayan hastalarda ortalama ve yüzdelik değerleri açısından karşılaştırıldı. Deliryumu olan hastaların % 63' ünde anemi, % 33'ünde lökositoz, %28' inde hiponatremi, % 47'sinin serum kreatininde yükseklik, % 90' ında CRP' de yükseklik, % 60' ında hipoalbuminemi, % 51'ünde hipokalsemi, % 53'ünde hiperglisemi görüldü. Sonuç: Deliryum tanısının varlığı herşeyden bağımsız olarak mortaliteyi arttırmaktadır. Çalışmamızda deliryum tanısı olan ve olmayan hastalar karşılaştırıldığında hiponatremi, hipopotasemi, hipoalbuminemi, hipokalsemi, böbrek işlevlerinde bozukluk, hiperglisemi, enfeksiyon varlığı, anemi gibi metabolik durumların deliryum için hızlandırıcı faktörler arasında olduğu görüldü. Deliryum tanısında psikiyatri-geriatri işbirliği ve etiyolojide önemli metabolik sorunların doğru bir şekilde araştırılması hayat kurtarıcı olacaktır.Anahtar Kelimeler: Yaşlılarda deliryum, mortalite, metabolik durumlar

Objective: The aim of this study was to investigate delirium related metabolic markers and its association with mortality rates in elderly inpatients.Methods: The medical records of 1435 patients over 65 years old who were treated at a regional university hospital and were referred to the university's Consultation and Liaison Psychiatry Clinic for psychological evaluation were retrospectively analyzed. Patients with and without a diagnosis of delirium were compared. The National Survival Database was used to determine mortality rates. Hemoglobin, leukocyte, hematocrit, sodium, potassium, calcium, albumin, sedimentation, C-reactive protein, urea, creatinine, glucose, vitamin B12, TSH and T4 values were recorded in SPSS 20 for the metabolic evaluation of the patients. Mean ± standard deviation for descriptive results of numerical variables, frequency and percentages of categorical variables were given.Results: The prevalence of delirium was 25. 5%. Mortality rate was higher in the delirium group at 1, 2, 3, 4, and 5 years (p < .0001 for all). Albumin, sodium, potassium, calcium, creatinine, fasting blood sugar and C-reactive protein values were compared in terms of mean and percentage values in patients with and without delirium diagnosis. In patients with delirium, anemia was seen in 63%, leukocytosis in 33%, hyponatremia in 28%, hypoalbuminemia in 60%, hypocalcemia in 51% and hyperglycemia in 53%, serum creatinine and CRP elevation respectively in 90%, 47%,Conclusions: Independent of all other factors, delirium is associated with higher mortality risk. In our study, metabolic conditions such as hyponatremia, hypopotassemia, hypoalbuminemia, hypocalcemia, impaired renal function, hyperglycaemia, infection, and anemia were found to be among the accelerating factors for delirium when compared to patients with and without delirium. In delirium, psychiatry-geriatric cooperation and accurate research of important metabolic problems in etiology will be life-saving.Key Words: Delirium in the elderly, mortality, metabolic conditions